Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’da gerçekleştirdiği fetihler sayesinde Anadolu’dan göç etmiş ailelerin yüzyıllar boyunca çoğalarak çeşitli milletler ve dini gruplar ile seviyeli ve uzun yıllar yaşamış Müslüman Türklerin tekrar Anadolu’ya, öz vatanlarına dönüşleri, çeşitli siyasi, ekonomik ve ideolojik gelişmeler ve değişimler neticesinde 93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 yıllarında Osmanlı Devleti ve Rusya İmparatorluğu arasındaki savaş neticesinde gerçekleşmiştir. Milyonlarca Müslüman Türk’ün Balkanlar’dan sürülerek Anadolu’ya göç ettirilmesi ilk ve en acı dalgayı oluşturmaktaydı. Tarihte, şimdiki sınırları Bulgaristan olarak adlandırılan ülkeden toplamı milyonları aşan 10 göç dalgası gerçekleşmiştir. Sonuncusu 1989 yılında Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında vizesiz olarak ve resmi rakamlarla 345.960 gerçekleşen göç, Bulgar Komünist Parti rejiminin baskılarına karşı insan hakları alanında kendi öz haklarını savunmak amacıyla kurdukları İnsan Hakları dernekleri vasıtasıyla Bulgar mezalimini dünyaya duyurmaya çalışan Türkleri, İnsan Hakları Derneği üyesi olmakla suçlayan totaliter rejim, 72 Bulgaristan Türk’üne istekleri dışında imzalattırılan bir belge karşılığında ülke dışına çıkmaya zorlamasıyla tarihte bugün 24 Mayıs 1989 yılında ülkeden göç ettirilmesiyle yaşanmıştır.
Bundan sonraki süreçte yüz binlerce yaşlı, bebek, kadın ve erkek, atalarının yüzyıllar önce devletine toprak katmak gibi önemli bir misyon ile yola çıktıkları topraklara acılı ve sancılı bir şekilde geri dönmek zorunda kalmışlardır.
Göç ettikleri yerlerde yöneticisi oldukları unsurların haklarını koruyan ve kollayan Türkler, Osmanlı Devleti’nin zayıflamasından sonraki süreçte hak ettikleri saygıyı görmemişlerdir. Eğitim, dini yaşam, kültürel ve siyasi alanların, uluslar arası ve ikili anlaşmalar ile garanti altına alınmasına rağmen, Bulgaristan Devleti’nin çeşitli bahane ve oyalamaları sonucunda, ulaşılması gereken sonuç maalesef elde edilememektedir.
Selahattin AYDIN
