Osmanlı’nın Bulgaristan’da bulunan kalelerinden sökülen Osmanlı kitabeleri, Rusya’nın St. Petersburg şehrindeki bir kütüphanede ortaya çıktı. Rusya gündemi ile Türkçe yayın yapan www.haberrus.com haber portalında yer alan habere göre, aralarında Sultan II. Mahmut’un tuğrasının da bulunduğu kitabelerin en eskisinin 300 yıllık olduğu belirtiliyor. St. Petersburg Ulusal Kütüphanesinde bulunan 10 adet kitabenin üzerindeki hat dahil, ilk günkü orijinalliğini koruması dikkat çekiyor. Kitabelerle ilgili olarak açıklama yapan Ulusal Kütüphane El yazmaları Bölüm Yardımcısı ve Tarihçi Anatoliy Alekseev, kitabelerin 1877-78 Osmanlı-Rus harbi sonrasında Rus askerleri tarafından işgal edilen Vidin ve Şumen gibi Türklere ait kalelerden Rus topraklarına getirildiğini söyleyerek şunları aktardı: “Osmanlı’da Şumla veya Şumnu olarak geçen şehir 1385’de I. Murat’ın veziri olan Çandarlı Ali Paşa’ya teslim oldu. Bu dönemde şehrin etrafı derin hendek ve şerampollerle çevrildi. Bunların arasında gizli tünellerle bağlantılar mevcuttu. Bu sayede Şumlu önemli bir askeri merkez haline gelmiştir.”
1810 yılında Osmanlı – Rus savaşlarında Ruslar 50 bin ölü vererek savaşı kaybetmiş, fakat 1877-78 savaşında kazandıkları zafer sonrası bu kitabeleri aldıkları aktarılıyor. Rusya’da koruma altına alınan kitabelerin Savaş Bakanlığı’na devredildiğini ifade eden Alekseev, buradan da kütüphaneye hediye edildiğini belirtti. Kitabelerin kütüphanede antik Yunan ve Arap yazıtlarıyla birlikte sergilendiğini kaydeden Alekseev, “Yazıtların kütüphanede sergilenmesinin sebebi, gelen okuyuculara dünya tarihinin zenginliğini göstermek. Ayrıca ziyaretçiler yazıların sadece ağaç ve kağıda değil, taşlara da işlenmiş olduğunu görüyorlar.” şeklinde konuştu.
Kütüphanede kitabeler dışında zengin bir Osmanlıca el yazması arşivin de bulunduğunu aktaran Alekseev, “Ayrıca Kırım hanlığına ve İranlılara ait el yazması koleksiyonlarımız da var. Bu koleksiyonlar bir yandan araştırmacıların ilgisine sunulurken, bir yandan da uluslararası projeler üretmemizi sağlıyor.” dedi. Sergilenen eserler içinde, 1093 yılına ait Filistin’in Aşkelon şehrinden getirilen Arapça kitabeler ve 300’lü yıllara ait antik Yunan eserler de bulunuyor.
FARUK AKKAN, CİHAN
