Mahkeme, önde gelen siyasi liderler arasında bu yıl seçim yapılması konusunda sağlanan anlaşmaya rağmen, Kosova’nın ‘geçici’ cumhurbaşkanının 2016 yılına kadar görevde kalmasına karar verdi.
Anayasa Mahkemesi, bir zamanlar siyasi krizi önlemek için yer doldurucu olarak görülen Atifete Yahyaga’nın beş yıllık tam dönem cumhurbaşkanlığı yapmasına karar verdi.
Yahyaga, mahkemenin, muhalefet milletvekillerinin boykotunun parlamentoyu gerekli çoğunluktan yoksun bırakması nedeniyle Behçet Pacolli’nin cumhurbaşkanı seçilmesinin anayasaya aykırı olduğuna karar vermesinin ardından, 7 Nisan 2011’de uzlaşmalı bir aday olarak seçilmişti.
Yahyaga dokuz ay süreyle görev yapacak olmasına karşın, mahkeme 6 Temmuz’daki kararında cumhurbaşkanının görev süresinin erken sona ermesinin de anayasaya aykırı olacağını söyledi.
Karar, Priştine’de kafaları biraz karıştırdı. Başbakan Haşim Thaci, karar saygı duyduğunu söylemekle birlikte anayasa ve seçim reformu çağrısında bulundu.
Anayasa Değişiklikleri Komitesi başkanı Arsim Bayrami yaptığı açıklamada, mahkemenin anayasayı yorumlamada fazla yetkili davrandığını söyledi.
Bayrami, “Bu kadar dar bir yorum, bu mahkemenin anayasayı verendeki müdahalesini gösteriyor ve bu Meclisin anayasayı kabul etme ve değiştirme yetkilerine müdahale olarak da görülebilir.” dedi.
Kosova Politika Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü program müdürü Ardian Arifaj SETimes’a verdiği demeçte, Yahyaga’nın bu süre zarfında başta ABD olmak üzere dünyaya pozitif bir imaj verdiğini ve uluslararası toplumun onun cumhurbaşkanlığı adaylığını büyük olasılıkla destekleyeceğini söyledi.
Arifaj, “Uluslararası toplumun tercih ettiği diğer bir neden de, Kosova’da siyasi istikrara olan ihtiyaçtır. Uluslararası toplum Balkanlar’dan çıkmak ve onu bir barış ve istikrar bölgesi olarak göstermek için acele ediyor; Kosova’da yeni bir siyasi kriz görmek istemiyor.” dedi.
Balkan Politika Enstitüsü idari direktörü Seb Bitiki, SETimes’a Yahyaga’nın anayasa değişiklikleri üzerinde nüfuzlu bir rolü olmadığını söylüyor.
Bitiki, “Anayasa değişikliklerine önde gelen siyasi partiler karar verecek ve o da bir partiden gelmediği için, değişiklikler üzerinde büyük bir etkisi olmayacaktır.” diyor.
Arifaj, siyasi partilerin -cumhurbaşkanının görev süresini sona erdirmek istiyorlarsa- sadece anlaşmalarına uymak için onu görevden alamayacağını söylüyor.
Arifaj, “Siyasi partiler Cumhurbaşkanı Yahyaga’yı görevden alamaz. [O] Kosova anayasası altında hizmet veriyor ve cumhurbaşkanının ne zaman görevden alınabileceği anayasada açıkça belirtiliyor. Cumhurbaşkanı, Anayasa Mahkemesi’nin anayasayı ciddi şekilde ihlal ettiğine karar vermesi halinde görevden alınabilir ve Cumhurbaşkanı Yahyaga bunu daha önce hiç yapmamıştır.” diyor.
Muhalefetteki Vetevendosje hareketinin sözcüsü Erzen Vreniqi, SETimes‘a hareketin Yahyaga’nın seçilmesini siyasi partiler arasında varılan anlaşmaya dayanarak desteklemediğini, o anlaşmaya dayanarak görevden alınmasını da desteklemeyeceğini söylüyor.
Vreniqi, “Seçim ve görev süresinin anayasanın üzerindeki kurumsal anlaşmaların dışında olamayacağını düşünüyoruz, bu yüzden de bu şekilde seçilmesine karşı çıktığımız gibi aynı şekilde görev süresinin sona ermesine de karşı çıkıyoruz. Anayasaya aykırı ve anayasanın üzerindeki değişiklikleri kabul etmiyoruz.” diyor.
