Bosna-Hersek’in Srebrenica kasabasındaki etnik gerginlikler yavaş yavaş iyileşmeye başlıyor. Avrupa’nın 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana gördüğü en kötü toplu katliama sahne olan kasaba, 17 yıl önce yaşanan dehşeti yavaş yavaş aşmaya başlıyor.
Bosnalı Müslüman 28 yaşındaki Almir Salihoviç ve Katolik dinine mensup Sırp Hırvat nişanlısı Dusica Renduliç, gelecek Mayıs ayında evlenmeyi planlıyor. Onlarınki, 1995 katliamından bu yana Srebrenica’da çok ırklı bir çiftin ilk evliliği olacak.
2010 yılında Tuzla’da, Renduliç’in büyükannesiyle birlikte gittiği yerel bir pazarda tanışan çift, aynı yılın Kasım ayında Srebrenica’ya yerleşmiş.
Onların ilişkisi pek kişiyi yürekten etkiliyor. Alman bir yardım kuruluşu, bu yılın başlarında çift için tek odalı bir ev inşa etmiş.
Kuruluşun sözcüsü Katerina Bezgachina SETimes‘a verdiği demeçte, “İhtiyacı olanlara basit ve düzgün evler inşa ediyoruz. İhtiyaçlarını belirlemede üç kriter kullanılıyor. İnsanların yaşamlarını yeniden kurması ve yaşaması için basit ve düzgün yerlere sahip olması, büyük bir ihtiyaç. Bunun uzun vadede ülkenin refahına da katkıda bulunmasını umut ediyoruz, her şey evde başlıyor.” diyor.
8 binden fazla Müslüman erkek ve çocuğun öldürüldüğü Temmuz 1995’teki katliamdan önce, ırklar arası evlilikler kasabadaki evliliklerin yüzde 33’ünü oluşturuyordu.
SETimes‘a konuşan Renduliç, “Aşk her şeyi yenebilir. Almir ve benin, çocuklarımızla birlikte burada Srebrenica’da parlak bir geleceğimiz olacağına eminim.” diyerek şöyle devam ediyor: “Burada işlerin değişebileceğine … ve çok ırklı evliliklerin savaştan önce olduğu gibi sıradan bir şey olacağına inanıyorum. Almir’in altı amcası Srebrenica soykırımında öldürüldü. Ama ailesinden hiç kimse benim yarı Sırp olmamdan rahatsız olmuyor. Beni olduğum gibi kabul ediyorlar.”
Tüm bu iyi dileklere rağmen, Salihoviç yine de bir takım olumsuzluklarla karşılaşıyor.
“Gülünç. Bu insanlar Srebrenica’ya gelip her yıl daha fazla Boşnak’ın savaştan önceki evlerine geri döndüğünü görmeliler. Karışık evlilikler, ister büyük ister küçük olsun bütün toplumlarda tamamen normaldi ve tekrar öyle olacaktır. Bu değişimi gençler gerçekleştirecek.” diyor, Salihoviç.
Ancak Renduliç’e göre, çiftin ve 7 aylık oğulları Yusuf için en büyük sorun ırkların karışması değil.SETimes‘a konuşan Renduliç, asıl sorunun yüzde 50 işsizlik olan bir kasabada her ikisinin de işsiz olması olduğunu söylüyor.
Salihoviç şirketler ve emekliler için çim biçerek haftada 60 avro kazanıyor. Bir yardım kuruluşu iki ayda bir aileye un, şeker ve yemeklik yağ veriyor.
Toronto Star‘a verdiği röportajda Renduliç, “Daha yeni bir yardım kuruluşu bize 10 adet koyun verdi ve şu anda 14 tane de tavuğumuz var.” diyerek şöyle devam ediyor: “Fakiriz ama mutluyuz. İkimizin ailesinin de evlenmemizle ilgili bir sorunu yok.”
Salihoviç ve Renduliç’in etnik bölünmüşlüğün üstesinden gelmedeki ısrarı, savaş suçlarını aşarak gelecek yolunda ilerlemek isteyen Srebrenica gençliğinden sadece bir örnek.
Odyssey adlı gençlik örgütünün başkanı Cedomir GlavasSETimes‘a verdiği demeçte, “Herkesin, yerel halkla, milliyetten bağımsız olarak ilgilendiği bir toplum yaratmak istiyoruz.” diyor.
Glavas, grubun başta çocuklar olmak üzere bir çok Srebrenica sakini ile uzlaşma üzerinde çalıştığını söylüyor. En küçük çocuklar için, bütün milliyetlerden çocukların birlikte oynayabildiği çok sayıda oyun alanı kurmuşlar.
Hem Müslüman hem de Sırp üyeleri olan yerel bir müzik grubu, Avrupa’da turneye çıkmış durumda. Çok sayıda gençlik örgütü, çok ırklı katılımcıların yer aldığı bir kamp düzenledi. Yerel kafeler de bütün ırklardan insanlara açık.
SETimes‘a konuşan Salihoviç, “Biz Srebrenicalı gençler, geçmişi değiştiremeyiz ama geleceğimizi değiştirebiliriz. Burada bir sürü insan Sırplarla birlikte olmak istemediğini söylüyor, ama bunlar arasında arkadaşları var. Bir şeyler yavaş ama emin adımlarla değişiyor.” diyor.
