Bulgaristan Sosyalist Partisinin “ “Belene” alanında nükleer santralinin inşaatı ile Bulgaristan’da nükleer enerji geliştirilmeli mi? sorusunu yönelten ulusal imza kampanyası referandum konusununun gündeme taşınmasına neden oldu.
Bulgaristan, tarihinde ilk defa yurttaşların girişimiyle bir referandum düzenleme yoluna girdi ki, bu Belene nükleer santrali projesinin yazgısını belirleyecek.
Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev, Başbakan Boyko Borisov ile Ekonomi, Enerji ve Turizm bakanı Delyan Dobrev, ayrıca iktidardaki GERB Partisi, yatırımcılarla her türlü müzakerelerin durdurulmasına ve ikinci nükleer santralin geleceğine ilişkin referandum düzenlenmesine kesinlikle karşı çıktılar. Bulgar yurttaşlarının ‘Belene’ atom elektrik santralinin inşasına ‘evet’ demeleri halinde hükümet yatırımcı bulmak zorunda kalacak. Aksi taktirde inşasını bütçeden kaynaklarla sağlamalıdır.
Bulgar hükümeti yalnız bir gün içinde Belene nükleer santralinn inşasıyla ilgili tutumunu tamamen değiştirdi. Karar, llk önce halk oylaması yapılması ve bunun ardından olası yatırımcılarla görüşmeler gerçekleştirlmesidir. Santralin bir yatırımcı adayıyla müzakereler yürütülmesine rağmen, Cumhurbaşkanı Plevneliev’in bir konuşmasından sonra Başbakan Boyko Borisov müzakerelerin hemen durdurulmasını istedi ve ‘milyarlarca harcanırken bunları kimin ve nereden sağlayacağının’ bilinmesi gerektiğini, santralde üretilen elektriğin maliyetinin nasıl olacağı,elektrik taşıma ağının kimin eseri olacağı, kullanılan yakıtın kimin tarafından muhafaza edileceği konularını da gündeme getirdi. Başbakan, referandumun olası en kısa zamanda düzenlenmesini istedi.
Ekonomi bakanı Dobrev,halk oylamasının en çok 3 ay zarfında yapılacağını ve yurttaşların nükleer santral inşasını isteyip istemediklerinin anlaşılmasının en büyük önem taşıdığını söyledi.Ona göre referandumda sorulan sorular, her yurttaşın ikinci nükleer santralin inşasıyla üzerine aldığı şahsi risk ve yurttaşların bir atom santralinin biriken devlet borcu hesabına inşa edilmesine sıcak bakıp bakmadıkları türünden olmalı.
Cumhurbaşkanı Plevneliev,’Bulgaristan vatandaşlarının enerji alanındaki milyarların neye harcandığını, ne gibi kararlarla anlaşmaların mevcut olduğunu anlamalarının zamanı geldi’ şeklinde konuşarak, referandum konusundaki tartışmalar ile aydınlatma çalışmalarının, Bulgar enerji üretimi ile ilgli çıplak gerçeklerin ortaya konulması için büyük bir fırsat olduğunu belirtti.
İktidardakiler, muhalefet ile uzmanlar arasında başlatılan tartışmaların gündemini Belene atom elektrik santrali ile ilgili referandum sorularının nasıl olacağı konusu oluşturdu. Ekonomi bakanı Dobrev ise soruların Meclis tarafından belirlenmesi ve en doğru şekilde formüle edilmesi gerektiğini savundu.
Aslında Bulgaristan’da ikinci nükleer santral inşa etme fikri uzak 1981 yılında belirdi.Belene atom elektrik satrali projesi o gün bugündür en tartışılan stratejik tesislerimizden biridir.
Rus katılımıyla inşa edilmesi gereken bu santralin tarihçesi 25 yılı aşıyor ve maliyeti temel tartışma konusudur. Kazı işleri daha sosyalizm yıllarında, 1985’te gerçekleştirildi. Bunun ardından Ruslardan bir nükleer reaktör satın alındı.Geçici bir zaman içinde dondurulan projeye Üçlü Koalisyon döneminde 2001 yılından sonra yeniden start verildi. İkinci santralin inşa projesi ile ilgili ihale Rus ‘Atomstroyeksport’ şirketi tarafından kazanıldı.Son 2 yıldaki tartışmalar en çetindi çünkü Moskova maliyetinin 6.3 milyar Avroya çıkarılmasını istedi, Bulgar hükümetinin hesapları ise bunun 5 milyar Avro’dan yüksek olmadığını gösteriyor.
Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev, Başbakan Boyko Borisov ile Ekonomi, Enerji ve Turizm bakanı Delyan Dobrev, ayrıca iktidardaki GERB Partisi, yatırımcılarla her türlü müzakerelerin durdurulmasına ve ikinci nükleer santralin geleceğine ilişkin referandum düzenlenmesine kesinlikle karşı çıktılar. Bulgar yurttaşlarının ‘Belene’ atom elektrik santralinin inşasına ‘evet’ demeleri halinde hükümet yatırımcı bulmak zorunda kalacak. Aksi taktirde inşasını bütçeden kaynaklarla sağlamalıdır.
Bulgar hükümeti yalnız bir gün içinde Belene nükleer santralinn inşasıyla ilgili tutumunu tamamen değiştirdi. Karar, llk önce halk oylaması yapılması ve bunun ardından olası yatırımcılarla görüşmeler gerçekleştirlmesidir. Santralin bir yatırımcı adayıyla müzakereler yürütülmesine rağmen, Cumhurbaşkanı Plevneliev’in bir konuşmasından sonra Başbakan Boyko Borisov müzakerelerin hemen durdurulmasını istedi ve ‘milyarlarca harcanırken bunları kimin ve nereden sağlayacağının’ bilinmesi gerektiğini, santralde üretilen elektriğin maliyetinin nasıl olacağı,elektrik taşıma ağının kimin eseri olacağı, kullanılan yakıtın kimin tarafından muhafaza edileceği konularını da gündeme getirdi. Başbakan, referandumun olası en kısa zamanda düzenlenmesini istedi.
Ekonomi bakanı Dobrev,halk oylamasının en çok 3 ay zarfında yapılacağını ve yurttaşların nükleer santral inşasını isteyip istemediklerinin anlaşılmasının en büyük önem taşıdığını söyledi.Ona göre referandumda sorulan sorular, her yurttaşın ikinci nükleer santralin inşasıyla üzerine aldığı şahsi risk ve yurttaşların bir atom santralinin biriken devlet borcu hesabına inşa edilmesine sıcak bakıp bakmadıkları türünden olmalı.
Cumhurbaşkanı Plevneliev,’Bulgaristan vatandaşlarının enerji alanındaki milyarların neye harcandığını, ne gibi kararlarla anlaşmaların mevcut olduğunu anlamalarının zamanı geldi’ şeklinde konuşarak, referandum konusundaki tartışmalar ile aydınlatma çalışmalarının, Bulgar enerji üretimi ile ilgli çıplak gerçeklerin ortaya konulması için büyük bir fırsat olduğunu belirtti.
İktidardakiler, muhalefet ile uzmanlar arasında başlatılan tartışmaların gündemini Belene atom elektrik santrali ile ilgili referandum sorularının nasıl olacağı konusu oluşturdu. Ekonomi bakanı Dobrev ise soruların Meclis tarafından belirlenmesi ve en doğru şekilde formüle edilmesi gerektiğini savundu.
Aslında Bulgaristan’da ikinci nükleer santral inşa etme fikri uzak 1981 yılında belirdi.Belene atom elektrik satrali projesi o gün bugündür en tartışılan stratejik tesislerimizden biridir.
Rus katılımıyla inşa edilmesi gereken bu santralin tarihçesi 25 yılı aşıyor ve maliyeti temel tartışma konusudur. Kazı işleri daha sosyalizm yıllarında, 1985’te gerçekleştirildi. Bunun ardından Ruslardan bir nükleer reaktör satın alındı.Geçici bir zaman içinde dondurulan projeye Üçlü Koalisyon döneminde 2001 yılından sonra yeniden start verildi. İkinci santralin inşa projesi ile ilgili ihale Rus ‘Atomstroyeksport’ şirketi tarafından kazanıldı.Son 2 yıldaki tartışmalar en çetindi çünkü Moskova maliyetinin 6.3 milyar Avroya çıkarılmasını istedi, Bulgar hükümetinin hesapları ise bunun 5 milyar Avro’dan yüksek olmadığını gösteriyor.
Çeviri: Neli Dimitrova
