Demokratik geçiş sürecinden sonra Bulgaristan tarihinin ilk ulusal referandumu nükleer enerjiye adandı. 27 Ocak, Pazar günü, sandık başına giden Bulgaristan vatandaşlarının yüzde 60’tan fazlası “Yeni nükleer santralinin inşa edilmesiyle Bulgaristan’da nikleer enerji sektörü geliştirilsin mi “ sorusuna “evet” dedi. Hatırlatıyoruz, Bulgaristan, BM üyesi 119 ülkeden 30’nun oluşturduğu dünya nikleer kulübü üyesidir. Avrupa Birliği’nin 14 ülkesinde atom elektrik santralleri mevcut, ki bu sektörde Fransa lider konumundadır.
Bulgaristan’da nikleer enerjisine ilişkin tartışmalar uzman düzeyde değil de, siyasi düzeyde yürütüldü. Tartışmalar yüzünden ana siyasi güçler- iktidardaki GERB partisi ve muhalif Bulgar Soyalist Partisi (BSP) karşı karşıya geldi. Uzmanlar, referandum sonuçlarının, ne yeni nikleer santralinin inşatına yol açacağını, ne de Bulgar nükleer enerjisinin kaderini değiştireceğini söylüyor. Referandum, daha ziyade yaz mevsiminde düzenlenecek parlamento seçimlerine bir hazırlık dönemiydi. İkinci santralin – “Belene” nikleer santralinin inşa edilmesi, ulusal referanduma neden olan konuydu. Söz konusu proje çerçevesinde, iki başbakan iki temel atma törenine katıldı. Artı, bu projeye 2002 yılında yeniden hayat verilirken daha sonra şimdiki hükümet “Belene” Nükleer Santralini dondurma kararı aldı. Bütün bu süreç çerçevesinde “Belene” projesi tam 1,4 milyar levaya(700 milyon avro) mal oldu. Herkes, bu sayfanın kapanmış olduğunu düşünürken bu kez “Belene “, stres testine tabii tutuldu.
İktidardaki GERB partisi ve Borisov kabinesi, ikinci nükleer santralinin inşaatının 10 milyar levaya mal olacağını oysa Bulgar ekonomisi tek başına bu projeyi kaldıramayacağı tezini savunuyorlar. Artı, sadece ve sadece yıllık faizler 1 milyar levayı(yarım milyar euro) aşıyor. Hükümet, genel olarak nükleer enerjiye karşı değildir, ancak Birinci nükleer santrali-“Kozloduy” Santralinin nükleer gücünü geliştirme taraftarıdır. Muhalif Bulgar Sosyalist Partisi (BSP), “Belene” Nükleer Santralinin kurulmasını destekleyenler ve referandumun düzenlenmesi girişiminde bulunan taraftır. Sosyalistler arasındaki “nükleer lobi”, yeni bir atom santralinin kurulmasının Bulgaristan için hayatı önem taşıdığını ve bu projenin maliyetinin ancak ve ancak 6.3 milyar avro olduğunu iddia ediyor. Atom enerjisinin bu etapta en ucuz enerji olduğu ve Bulgaristan ile bölgede enerji açığı beklendiğine dair nedenler öne sürülüyor.
Peki referandumdan ne çıktı?
Beklentilere göre, Bulgaristan vatandaşlarının katılımı son derece düşük olurken, vatandaşlarının sadece yüzde 20’si / yaklaşık 1.5 milyon kişi/ sandık başına gitti. Böylece “Belene” Nükleer Santrali konusu Parlamentoya iade edilecek. Oyunu kullanmayanlar, bir şekilde sarı kart mı gösterdi? Yorumlar bundan sonra yapılacak. Sosyologlara göre, gençler, eşit oranda “evet” ve “hayır” derken yaşlılar arasında atom enerjisi taraftarları çoğunlukta.
Başbakan Yardımcısı Tsvetan Tsvetanov “ Bulgaristan vatandaşlarının yüzde 80’ni sandık başına gitmedi. Demek ki, onlar bu soruya “hayır” cevabını verdi” diye yorumladı.
Bulgar Sosyalist Partisi (BSP) lideri Sergey Stanişev “Yaklaşık bir buçuk milyon Bulgaristan vatandaşı, son 23 yıl zarfında düzenlenen ilk referandumda görüşünü dile getirdi. Oyunu kullanan Bulgaristan vatandaşları, Bulgaristan’da yeni nükleer santralinin kurulması konusunda “evet “ dedi.” şeklinde yorumladı.
“Kozloduy “ Atom Santrali Müdürü Valentin Nikolov, bu referandumdan sıonra halkın sesine kulak verileceğini söyledi. Ekonomi, Eenerji ve Turizm Bakanı Delyan Dobrev, mevcut altyapıdan dolayı eski santrale yeni ünitelerin kurulması daha ekonomik ve daha mantıklı olduğu tezini savundu.
Başbakan Boyko Borisov” Biz, tutarlı bir partiyiz ve “Kozloduy” Atom Santralinin yedinci ünütesine açıkça “evet” dedik. Bulgaristan, şu anda nükleer bir güçtür, nükleer ünitelere sahiptir ve Kozloduy alanı içersinde yeni bir nükleer üniteyi inşa edecektir” dedi.
Türkçesi: Şevkiye Çakır
http://bnr.bg
