Balkan ülkeleri doktor ve uzman sıkıntısı çekerken, sektörün uzmanları hükümetleri tıbbi personelin eğitim, maaş ve çalışma şartlarını iyileştirmeye çağırıyor.
AB ülkelerinde 100 bin vatandaşa 380 doktor düşerken, Balkan ülkelerinde bu oran ciddi derecede daha düşük.
Hırvatistan Tabipler Odası Başkanı Hrvoje Minigo, doktorların daha fazla maaş için ülkeyi terk ettiğini söyledi ve tıp alanında kariyer yapmak isteyen kişi sayısının azalmasından duyduğu endişeyi dile getirdi.
SETimes‘a konuşan Minigo, “Eğitim ve ihtisas uzun sürüyor, bu yüzden de doktorlar çabaları karşılığında yeterli maaş ve çalışma koşulları bekliyor. Ne yazık ki bu da çoğunlukla gelişmiş ülkelerde bulunabiliyor.” dedi.
Hükümetin geçen yıl onayladığı Hırvatistan Ulusal Sağlık Kalkınma Stratejisi, tıp fakültelerine giden öğrenci sayısını artırma, maaşları yükseltme ve çalışma şartlarını iyileştirmeye özel önem vererek 2020 yılına kadar bir ilerleme stratejisi sunuyor.
Atılan adımlar arasında, Sağlık Bakanlığı uzmanlık sayısını artırdı ve sağlık hizmeti kalitesini artırmak amacıyla uzmanlıkların kapsamını daralttı. Tıp fakültesine alınan öğrenci sayısı artırılırken, hükümet Hırvatistan Tabipler Odası’nın stajyerlere maaş ödenmesi yönündeki bir önerisini önemli bir teşvik unsuru olarak kabul etti.
“Her şey finansmana bağlı.” diyen Minigo şöyle devam etti: “Yetkililer eğitime bütçe, yeterli seviyede maaş ve daha iyi çalışma şartları sağlamalı.”
2012 yılında Sırbistan Japonya’dan 30 adet mamografi tarayıcısı hibe almasına karşın, ülkede bu cihazları kullanmasını bilen yeterli sayıda radyolog bulunmuyor.
Sırbistan Tabipler Odası Direktörü Tatjana Radosavljeviç SETimes‘a verdiği demeçte, “Doktorların ülkeyi terk etmesi sorununu çözmek kolay değil.” diyerek şöyle devam etti: “İhtiyacımız olan şey, doktor eksikliği sorununu çözecek ve onlara ülkede kalma şartlarını sağlayacak ulusal bir stratejidir.”
Ne hükümetin, ne de herhangi başka bir örgütün, böyle bir strateji hazırlama yönünde bir girişimi yok.
Radosavljeviç, “Devlet doktorlara daha fazla maaş sağlayabilse birçoğu ülkede kalır, ama devletin buna parası yetmiyor işte.” dedi.
Sırbistan’da yarısı uzman olmak üzere 230 bin civarında doktor bulunmasına karşın, ülkede anestezist, radyolog, kalp cerrahı ve patolog sıkıntısı var.
Belgrad’daki Tıp Üniversitesi’nden alınan verilere göre, her yıl yaklaşık 500 kişi uzmanlık sınavını geçiyor. Bunların birçoğu daha iyi maaş için ülkeyi terk ediyor. Uzmanların çoğu Libya, Almanya ve Slovenya’ya gitmekle birlikte, ABD ve Avustralya’ya gidenler de oluyor.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, Bosna-Hersek’i (BiH) terk eden doktor sayısı son iki yılda üç katına çıktı. Hazırlanan son raporda, BiH Federasyonu’ndaki doktor sayısının 100 bin kişi başına 173 ile Avrupa ortalamasının yarısı olduğu belirtildi. Hırvatistan’ın bu oranı yakalaması için 4 bin 300 doktora daha ihtiyacı var.
BiH Federasyonu Bağımsız Sağlık Sendikaları Başkanı Abud Sariç SETimes‘a verdiği demeçte, “Bosna-Hersek’teki uzmanlar ayda 700 avroluk taban maaş alırken, Slovenya’da bu 3 bin 500 avro. Başta aile hekimliği alanında olmak üzere doktor sıkıntımızın başlıca nedenlerinden biri de bu.” şeklinde konuştu.
Geçen yıl Tuzla kantonu, Tabipler Odası eğitimlerini tamamladıktan sonra ülkeyi terk eden yaklaşık 70 doktor kaydetti.
BiH Sağlık Bakanlığı sözcüsü Zlatan Persiç, BiH Federasyonu’nda geçen yıl 50’den fazla aile hekimliği ekibi kurulmasına karşın hâlâ doktor eksiği olduğunu söyledi.
SETimes‘a konuşan Persiç, “Geçen yıldan bu yana her birinde en az bir doktor ve bir hemşirenin yer aldığı 705 aile hekimliği ekibimiz olmasına karşın, bir yıl önce 652 ekibimiz vardı. Ancak bu rakamla tatmin olmamız zor, zira tahminlerimize göre BiH Federasyonu’nda 1.100 ila 1.200 arasında ekibin çalışması gerekiyor.” dedi.
Romanya, 2011 yılında doktor eksiği yüzünden 67 hastaneyi kapattı. Bu tesislerin birçoğu aile hekimlerinin çalıştığı kliniklere dönüşürken, bir kısmı kapalı kaldı veya geriatri merkezleri haline geldi. Ülke 2012’de neredeyse 2 bin doktor, son 20 yıl içindeyse yaklaşık 15 bin doktor kaybetti.
Romanya Ulusal Tıp Üniversitesi’ne göre, ülkedeki yabancı tıp öğrencisi sayısı, kontenjanın dört katı kadar başvuru sayısıyla 1990 yılından beri iki kattan fazla arttı. Ancak bu öğrenciler nadiren ülkede kalıyor. 2010 yılında Romanya’da 6 bin 300’den fazla tıp mezunu kaydedilmesine karşın, bunların yüzde 20’den fazlası batı Avrupa’da daha yüksek maaşlı işler aramak üzere hemen ülkeyi terk etti.
Romanya Sağlık Bakanı Eugen Nicolaescu ziare.com adlı web sitesine geçen ay verdiği demeçte, kabinenin doktor maaşlarını artıracağını söyledi. Yıllardır düşük seyreden maaşlar, sağlık sisteminde hastaların tedavi görebilmek için rüşvet verdiği bir yolsuzluk ortamının oluşmasına yol açtı.
Romanya Rugby Federasyonu tıbbi sorumlusu Alin Popescu, “Çok sayıda genç ve yetkin doktor ihtisas sırasında veya ihtisası tamamladıktan hemen sonra göç ediyor ve asla Romanya’da uzmanlık yapmıyor.” dedi.
Bu haber, muhabirler Bükreş’ten Gabriel Petrescu, Belgrad’dan Katica Djuroviç, ve Saraybosna’dan Ana Lovakoviç ve Bedrana Kaletoviç’in katkılarıyla hazırlanmıştır.
