Avrupa Konseyi’nin internetteki nefret söylemi ve bunun demokrasiye yönelik tehdidiyle ilgili bilinci artırmayı amaçlayan yeni bir kampanyası olan Nefret Söylemine Hayır Hareketi, 13-30 yaş arası gençleri hedef alıyor.
Proje bununla birlikte, internetteki nefret söyleminin haritasını çıkaracak ve gençlere yapıcı tepkiler sunma ve insan haklarını savunmalarında yardım etme amaçlı araçlar geliştirecek.
Makedonya’da, ulusal Gençlik ve Spor Dairesi bu konudaki faaliyetleri gelecek yıl boyunca “İnternette insan hakları için gençler” mottosu altında koordine edecek. Ülke, internet üzerindeki nefret söylemini engellemeyi amaçlayan ve devlet kurumları ve STK’lardan oluşacak ulusal bir komite kurmayı da planlıyor.
Gençlik ve Spor Dairesi Müdürü Lazar Popovski SETimes‘a verdiği demeçte, “Kampanyanın amacı internetteki ifade özgürlüğünü kısıtlamak değil. Bunlar, ne yazık ki günümüzde, özellikle de internet ve sosyal ağları kötü amaçlı kullanan gençler arasında giderek daha belirgin hale gelmeye başlayan internet üzerindeki nefret söylemini ortadan kaldırmamıza yardımcı olacak faaliyetler.” şeklinde konuştu.
Nefret söylemi Makedonya’da yasayla yasaklanmasına karşın, yetkililer bunu internette kontrol etmede sorun yaşıyor. İsimsiz profillere sahip sosyal ağ kullanıcıları geçtiğimiz ay Üsküp’te şiddetli protesto gösterileri düzenledi. Polis, şiddet çağrısında bulunan düzinelerce grubun Facebook profillerini kapattı.
Üsküp’teki Hukuk Fakültesi öğretim üyelerinden Elena Mihajlovska SETimes‘a verdiği demeçte, nefret söylemiyle ilgili uluslararası standartların katı olduğunu söylemekle birlikte, bu suçu önlemek için daha kararlı bir eyleme ihtiyaç olduğunu belirtti.
“Gerekli yasalara sahibiz, ama yasaları uygulamada yetersiziz.” diyen Mihajlovska şöyle devam etti: “İhtiyacımız olan şey, Ayrımcılığı Önleme Komisyonu’nun daha dinamik faaliyet göstermesi ve bu tür sorunların çözümünde daha yoğun bir adli faaliyetttir.”
Mihajlovska, kanıt bulmak zor olabildiği için, mahkemeler ve komisyonun bazen internetteki nefret söylemini suç olarak değerlendirmediğini de belirtti.
Bosna-Hersek’te (BiH), Saraybosna’nın doğusundaki Gençlik Derneği Motus Adulescenti, gençleri eğitmek ve halkı bilinçlendirmek amacıyla ulusal komiteler kurmayı planlıyor. Ayrıca, internet üzerindeki nefret söylemini doğrudan hedef alacak yasal bir çerçeve oluşturma amaçlı bir girişim başlatmak da istiyorlar.
Motus Adulescenti Derneği Program Koordinatörü Aleksandra Matiç SETimes‘a verdiği demeçte, “BiH’de, nefret söyleminin üç ay ila 10 yıl hapisle cezalandırılabilecek suç muamelesi gördüğü bir yasamız var. Ancak internetteki nefret söylemi özellikle belirtilmiyor.” şeklinde konuştu.
Motus Adulescenti Derneği tarafından yürütülen yakın tarihli bir ankette, gençlerin yüzde 30’u internetteki nefret söyleminin kurbanı olduğunu, yüzde 90’ı ise bunun kurbanı olan birisini tanıdığını söyledi. Yüzde 10’luk bir kesimse, sahte isimle internette nefret söyleminde bulunduğunu belirtti.
Saraybosnalı öğrenci Lejla Hodziç, SETimes‘a konuyla ilgili şunları söyledi: “Birisinin size yüz yüze temas olmadan bu şekilde dolaylı yoldan çirkin mesajlar göndermesi daha kolay.”
Geçtiğimiz günlerde Romanya’da meydana gelen bir olay, internet üzerindeki nefret söyleminde bir patlamaya neden oldu. Bir Macar okuluna giden genç bir Romen olan Sabina Elena, Macaristan’ın milli bayramı olan 15 Mart’ta okula Romen bayrağının renklerini taşıyan bir saç bandı taktı. Bu olay, Macar ve Romen menşeli gençler arasında intikamcı nitelikte bir ağız dalaşı başlattı.
Kabul Et adlı Romen STK’sının Program Koordinatörü İrina Nita SETimes‘a verdiği demeçte, “İfade özgürlüğünün nerede bitip nefret söyleminin nerede başladığını anlamanın çok önemli olduğuna inanıyorum.” diyerek şöyle devam etti: “Romen internetinde hakaret eden, aşağılayan ve şiddet ve ayrımcılığı körükleyen bir sürü tepki bulabilirsiniz ve tüm bunlar nefret söylemine örnektir. Avrupa Konseyi tarafından başlatılan kampanya da tam olarak bu mesajı gönderiyor: Ayrımcılık gören gruplara karşı gaddarca dile getirilmiş nefret karşısında kayıtsız kalamayız. Her birimiz tepki gösterebilir ve göstermelidir.”
İnternet üzerindeki nefret söylemi Arnavutluk ceza kanununda suç olarak tanımlanmıyor. Arnavutluk’un en büyük web sitesi olan Balkanweb’in Yazı İşleri Müdürü Daniela Bonollari, personelinin okur mesajlarını filtrelemekle meşgul olduğunu söyledi.
SETimes‘a konuşan Bonollari şunları söyledi: “Okurların ve blog yazarlarının bütün yorum ve görüşlerini bir izleme sistemiyle kontrol ediyoruz. Başlangıçta bütün okurların özgürce yorum yapmasına izin veriyorduk, ancak iki günlük denemeden sonra, yorumların çoğunun hakaret ve hatta tehdit niteliğinde olduğunu gördük. Bugün, Balkanweb’de haber editörlüğünü yürüten panel, bütün okur mesajlarını kontrol eden son derece gelişmiş bir sisteme sahip.”
Bu yıl, Hırvatistan bölgede internet üzerindeki nefret söylemiyle ilgili özel yasal hükümlere sahip az sayıdaki ülkeden birisi oldu. Hırvatistan yasaları daha önceden, kamuoyunda veya medyada özel olarak ifade edilmiş iftira ve karalamayı düzenlemesine karşın, şimdi interneti açıkça telaffuz ediyor. Nefret söyleminin internet üzerinden yayınlanmasına, üç yıla varan hapis cezası öngörülüyor.
Bu haber, Zagrep’ten Kruno Kartus, Saraybosna’dan Ana Lovakoviç, Tiran’dan Erl Murati ve Bükreş’ten Gabriel Petrescu’nun katkılarıyla hazırlanmıştır.
İnternetteki nefret suçlarını azaltmak için ne gibi adımlar atılmalıdır? Yorumda bulunarak bize düşüncenizi söyleyin.
KAYNEK: SETimes.com
