Bulgaristan’ın Ulusal Elektrik İşletmeleri (NEK) ve Rus Atomstroyexport, yeni bir siyasi skandala yol açan ve Belene nükleer enerji santrali (NPP) projesinin karşıtlarını öfkelendiren bir anlaşmayı 5 Nisan’da imzaladılar.
Kasım 2006 tarihli ilk anlaşmanın Ek 12’sini imzalayarak taraflar, anlaşmanın geçerliliğini bu yılın Haziran ayı sonuna kadar uzatmayı kabul ettiler. Taraflar bunun dışında, Belene projesiyle ilgili nihai bir mühendislik, satın alma ve inşaat (EPC) sözleşmesini 1 Haziran’a kadar imzalama yönünde her türlü çabayı gösterme vaadinde de bulundular.
Anlaşmayı imzalanmasından kısa bir süre önce duyuran ve Ruslarla yapılan görüşmelere katılmayan Bulgaristan Ekonomi ve Enerji Bakanı Trayko Traykov, yasal açıdan bağlayıcı nitelikteki belgeyi “tamamen saçmalık” olarak nitelendirdi.
Traykov, “Bence bu anlaşma, Bulgaristan’da Rus baskısının bazen, işi Bulgaristan’ın ulusal çıkarlarını korumak olan belli kişilerin buna direnme becerisinden daha güçlü olduğunu gösteriyor.” dedi.
Belene projesine karşı çıkan Bulgarlar da anlaşmayı eleştirdiler.
Edvin Sugarev Svobodata.com sitesinde yayınlanan yazısında, Ek 12’nin imzalanmasının “Bulgaristan geçiş tarihindeki en ciddi skandal olduğunu” ileri sürdü. “Anlaşma, ülkemizin jeopolitik geleceğini belirlemektedir; ulusal bağımsızlığımızı zedelemekte ve bizi Rusya’nın emperyalist çıkarlarının bir aksesuarı ve sadık hizmetkârı olarak görüldüğümüz 1989 öncesi aşağılayıcı realiteye geri atmaktadır.”
Sugarev yazısında, “Belene NPP olayı, günümüzde Bulgaristan’ın günlük siyasi düzenidir.” diyerek şöyle devam ediyor: “Özgür ve demokratik bir ülke statümüz, enerjimiz, ekonomik ve siyasi bağımsızlığımız ve AB ve NATO içindeki tutumlarımız, hepsi de Bulgaristan’ın bu sorunla nasıl başa çıktığına bağlı.”
Ivo Indzhev ise blog yazısında, “Konuyla ilgili konuşmak yerine, Bulgaristan için bu en büyük ve en tehlikeli projeyle ilgili siyasi ikiyüzlülüğe son verme zamanı gelmiştir.” diyor.
Belene NPP sadece ekonomik bir mesele değil — Bulgaristan için değil, Rusya içinse daha bile az. Yazara göre, Rusların kendilerine “Avrupa’nın Rus işgaline karşı enerji savunmalarını delme” olanağı sağlayan bir şeye milyarlarca avro yatırım yapmaları onlar açısından çok büyük önem taşıyor. “Bu, on yıllar boyunca sürecek, stratejik etki ve ekonomik geri dönüşü bir anda sağlayacak bir şey.”
Denjane yazısında, “Belene kötü bir proje değil,” diyor. Yazar, projenin güvenliği konusunda ciddi kaygılar olsaydı, “Avrupa Komisyonu’nun bağımsız bir değerlendirme yapıp bir sorun olduğunu söyleyeceğini” ileri sürüyor.
Ancak yazar, projenin “avantajlı olması gerektiğini” de belirtiyor.
“Faydaları belirsiz. Çünkü, bugüne kadar hiç kimse elinde nükleer enerji olduğu ve olmadığı veya kömür olup olmadığı zamanki elektrik fiyatları veya önümüzdeki 50 yıla ilişkin elektrik tüketimiyle ilgili iyimser ve kötümser senaryoların neler olduğu ve termik santrallerde kullanılan doğalgazın fiyatının yazılı olduğu bir kağıtla televizyona çıkmadı.”
SETimes.com
