Türk ve Makedon kültürünü birlikte kutlamak için hükümet ve vatandaşlar düzeyinde bir dizi faaliyet ve proje yürütülüyor.
Makedonya ile Türkiye, her iki ülke ve halkları arasındaki bağları derinleştiren birkaç kültür projesi ve faaliyeti yürütüyor.
Son zamanlarda Türkiye’den Adalar ve Karşıyaka belediyeleri Makedonya’nın Veles şehrine yeni bir merkezi park hediye etti.
Veles Belediye Başkanı Slavco Cadiev,SETimes‘a verdiği beyanatta “Makedon-Türk kardeşliğini vurgulamak için Veles’e böyle bir hediye verdiler. Çağdaş Türkiye’nin atası Mustafa Kemal Atatürk’ün Makedonya ile olan bağlarından ötürü parka Atatürk’ün bir heykelini de koyacağız” dedi.
Karşıyaka’da yaşayan yaklaşık 3,000 kişinin kökeni Veles’e uzanıyor. Nitekim – Adalar ile birlikte – 2011 yılında Veles ile kardeş şehir ilişkisi kurdular.
Cadiev, belediyelerinin Makedonya’daki Türk topluluğun kültür faaliyetlerini desteklemeye yönelik büyük çabalar gösterdiğini kaydetti.
“Veles Belediyesi’nin kültür programı arasında Yeni Hayat adlı sivil derneğin düzenlediği ‘Kemal Atatürk Günleri’ de bulunuyor” bilgisini verdi.
Benzer bir şekilde – Veles’in eski adıyla – Küpürlü hemşeri derneği de İstanbul’da faaliyet gösteriyor ve Yeni Hayat Derneği ile sıkı bağlarını koruyor.
Veles ve Karşıyaka’dan folklör grupları da karşılıklı ülkelerde yapılan uluslararası folklör festivallerinde yer alıyor.
Makedonya ve Türkiye aralarındaki kültür ilişkilerini ikili anlaşmalarla düzenliyor ve 1995 yılından bu yana her üç yılda bir kültür işbirliği protokolü imzalanıyor.
Makedonya Kültür Bakanı Elizabeta Kanceska-Milevska ise SETimes‘a verdiği demeçte “Kültür Bakanlığı, yıllık programları çerçevesinde Türkiye Cumhuriyeti ile işbirliğini derinleştiren projelere düzenli olarak destek olmuştur” şeklinde konuştu.
Bakanlık ile birlikte Ulusal Koruma Merkezi, Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı’nın sağladığı kısmi finansmanla Atatürk’ün Debre yakınındaki Kocacık’ta bulunan aile evinin renovasyonunu tamamlamak üzere.
Ulusal Koruma Merkezi’nde koruma uzmanı olan Gjurdjica Lekovska, SETimes‘a konuşarak “Yeniden inşa çalışmaları, Atatürk’ün ailesinden gelen ve Debre’de yaşayan bir kadının elinde kalan eski bir fotoğrafa dayalı olarak gerçekleştirildi” dedi.
Lekovska, biri Atatürk’ün babası Ali Rıza’ya ait diğeri de aile evi olan bitişik iki yapının, asıl binanın temellerinin üzerine kurulduğunu kaydetti.
Lekovska, “Aile evi, Atatürk’ün doğduğu Kocacık’ın tarihini gösterecek ve içinde aile geçmişini ortaya koyan bir kısım da bulunacak. Atatürk, asker ve devlet adamı olarak sunulacak” dedi.
Bitola (Manastır) Belediyesi ise Atatürk’ün eğitim gördüğü askeri lise olan Mektebi Askeri Adadi’yi Bitola Enstitüsü ve Müzesi olarak değiştirmiş. 1998’de Makedonya ve Türkiye, müze içerisinde Atatürk’ün hatıra odasını oluşturmak üzere 120 metrekarelik bir alana yatırım yaptı ve Atatürk’ün bir büstünü de buraya yerleştirdi.
İlk müze sunumları, Atatürk’ün hayatını ve faaliyetlerini belgeleyen fotoğraf, belge ve faks mesajlarının yer aldığı serginin açıldığı 1978 yılına kadar uzanıyor; fakat Bitola Enstitüsü ve Müzesi Müdürü Liljana Hristovskska’ya göre son zamanlarda ilgi artıyor.
Hristovska, SETimes‘a konuşarak “Türk ziyaretçilerin sayısı son birkaç yılda yıllık yüzde 30 artış gösterdi” değerlendirmesinde bulundu.
Daha da yakın zamanlarda Makedonya ile Türkiye, kültür merkezleri değiş tokuşu yapma planlarına girişti.
Kanceska Milevska, “Her iki ülkede gerçekleştirilen ve ikili ilişkileri derinleştiren, ileriye taşıyan birçok faaliyetin sonucunda kültür merkezleri kurmaya ve bunların faaliyet alanlarını tespit etmeye yönelik bir anlaşma imzalandı. Anlaşma halen Makedonya Parlamentosu’ndan onaylanma sürecinde” şeklinde konuştu.
Bunun yanısıra Makedonya hükümetinin Türk azınlığının kültürel değerlerini destekleyen birkaç proje hazırladığını da vurguladı.
“Bunlardan biri, Makedonya’daki Türk topluluğu için ilk defa yeni bir Türk tiyatro salonu inşasını öngörüyor. Proje 2014 yılında başlayacak. Başka bir proje de çağdaş Türk şiiri antolojisi oluşturulmasına yönelik.”
Kültürel mirası, özellikle de Osmanlı dönemi anıtlarını korumayı amaçlayan ortak projeler devam ediyor.
Makedonyalılar ama özellikle de Türkler bütün kültürel faaliyetleri, bilhassa Atatürk’ün evinin açılışını heyecanla beklediklerini vurguladılar.
Kocacık’tan bir öğretmen olan Sabaetin Sezair,SETimes‘a konuşarak “Atatürk figürü, ortak belleğe öylesine derin kazılmıştır ki farklı nesiller tarihin bu kısmıyla kendi kimliğini bütünleştirir” değerlendirmesini yaptı.
