Haftasonu Ermeni Anma Gününde bir konuşma yapan ABD Başkanı Barack Obama, 96 yıl önce 1,5 milyon Ermeninin ölümünü “20. yüzyılın en büyük vahşetlerinden biri” olarak niteledi, ancak soykırım kelimesini kullanmadı.
Obama, 23 Nisan Cumartesi günü yayınladığı yazılı açıklamasında, “1915 yılında yaşananlara dair görüşümü sürekli olarak dile getirdim ve bu konudaki görüşüm değişmedi. Gerçeklerin kesin, samimi ve adil bir şekilde kabul edilmesi, hepimizin menfaatleri doğrultusundadır.” dedi.
Obama’nın sözlerine sert bir tepki gösteren Türkiye’de, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, yapılan açıklamanın “tek yanlı ve tarihi tek bir perspektiften okuyan bir açıklama” olduğunu söyledi.
İstanbul merkezli Hürriyet gazetesinin haberine göre Davutoğlu, “Bu meselenin her yıl gündeme gelerek, Amerika Birleşik Devletleri ile olan ilişkilerimize gölge düşürmesi üzücü. Sayın Obama’nın, o dönemde Türklerin yaşadığı acıları da anmasını beklerdik.” dedi.
Pek çok tarihçinin 20. yüzyılın ilk soykırımı olarak nitelendirdiği olaylarda, 1915-1916 yıllarında 1,5 milyon Ermeni katledildi. Ancak iddiaları reddeden Ankara, rakamların abartıldığını ve ölümlerin, geniş çaplı bir sivil savaş ortamında yaşandığını ve aynı süreçte Türklerin de öldüğünü öne sürüyor.
Bugün de hassasiyetini koruyan bu mesele hakkında Türkiye’de yaşanan toplumsal tartışmalara yıllardır kimse kulak vermiyordu. Ancak bu durum artık değişmeye başladı. Pazar günü ülkenin altı kentinde düzenlenen küçük çaplı törenlerde, 24 Nisan’da İstanbul’da Osmanlı yetkilileri tarafından yakalanan Ermeni aydınları ve cemaat liderleri anıldı. Tutuklananların çoğu Orta Anadolu’ya sürülmüş ve burada yaşamını yitirmişti.
Türkiye yıllardır Ermenilerin sistematik bir biçimde yok edilmesine yönelik bir plan olmadığında ısrar etse de, pek çok kimseye göre bu hareket, çok daha büyük çaplı bir temizlik harekâtının başlangıcıydı.
Cumartesi günkü açıklamasında, Ankara ve Erivan’ın son yıllarda ikili ilişkileri iyileştirmek için gösterdikleri çabalardan övgüyle bahseden Obama, iki ülkenin bu yolda ilerlemeye devam etmesini istedi.
Obama, “1915’te Ermenileri kurtaran Türkleri saygıyla anıyorum. Türkler ve Ermeniler arasında ve Türk halkının kendi içinde bu acılı geçmişe yönelik olarak oluşan diyalog ortamı beni yüreklendiriyor. Türk ve Ermeni halkları, ortak tarihlerini ve ortak insanlıklarını kabullenerek birlikte güçlenecek,” dedi.
Yaklaşık bir asır önce Türkiye’de yaşanan trajik olayların ardından, dünyanın dört bir yanında sağladıkları katkılardan dolayı Ermenileri öven Obama, bu katkıların “Ermeni halkının gücü, azmi ve cesaretinin bir göstergesi olduğunu” dile getirdi.
ABD’deki Ermeni diyasporası da başkanın açıklamasını beğenmedi ve başkanı, seçimler öncesinde Ermeni soykırımını tanıyacağına dair verdiği sözü yerine getirmemekle suçladı.
Amerika Ermeni Meclisi tarafından yapılan açıklamada, “Başkan, 1,5 milyondan fazla erkek, kadın ve çocuğun öldürülmesini bir takım süslü cümleler ve kaçamak bir dille anlatmaktan öteye gitmedi ve bu suçun açık ve dürüst bir şekilde tartışılmaması için, Türk hükümeti tarafından dayatılan mecliste konuşmama kuralını kaldırmadı.” denildi.
SETimes.com
