Ulusa seslenişi sırasında, Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev milletvekillerinin bir kısmının majoriter seçim sistemiyle seçilmeleri, zorunlu oy kullanma ve elektronik oy kullanma konularında milli referandum yapılması önerisinde bulundu. Kendisine tanınan yasal haklardan yararlanacağını belirten Plevneliev, üç somut soru ile milli referandum düzenlenmesi amacıyla parlamentoya bir önerge sunacağını açıkladı. Referandumda, halkın cevaplaması gereken sorular ise şunlar olacak: “Milletvekillerinin bir kısmının çoğunluk sistemi (majoriter) seçim sistemiyle seçilmelerini destekliyor musunuz?”, Genel seçimlerde ve milli referandumlarda, zorunlu oy kullanılmasını destekliyor musunuz?”, “Genel seçimlerde ve referandumlarda, elektronik oy kullanılmasını destekliyor musunuz?”. Referandumun, gelen mayıs ayında düzenlenecek olan Avrupa Parlamentosu seçimleri ile birlikte yapılmasını teklif eden Cumhurbaşkanı, böylelikle en az masrafla demokrasinin temelinde yatan Bulgaristan vatandaşlarının haklarını ilgilendiren önemli mevzularda, toplumun kendi görüşünü beyan etme imkanının olacağına değindi. Bu konularda referandum düzenlenmesi kararı almaları için milletvekillerine çağrıda bulunan Rosen Plevneliev, böyle bir halk oylamasının hem Bulgaristan’daki kurumların istikrarlaşmasına hem de halkın güveninin artmasına yardımcı olacağının altını çizdi. Plevneliev, bir cumhurbaşkanı olarak kendisine tayin ettiği görevi doğrudan demokrasinin toplumun hayatında açık bir şekilde yerini alması için çalışmak şeklinde tanımladı. Plevneliev, “Şimdilerde meşruluk yetersizliğinden, güvenin düşük olmasından ve sivil toplumun siyasal süreçlere yabancılaşmasından yakınıyoruz, fakat insanlara sözlerini ifade etmeleri için şans veriyor muyuz?” cümlelerini kullandı. Demokrasiye geçiş döneminde birçok siyasetçinin kendisini halkın “sözcüsü” ilan ettiğini, fakat milletin iradesine giden en kısa ve en doğru yol olan referandumdan kaçtıklarını söyleyen Cumhurbaşkanı, referandumun gerçek ve sabit bir demokrasiye ulaşmanın aracı olduğunu vurguladı. Plevneliev, “Doğrudan demokrasinin bir aracı olarak referandum ile halk, açık ve kesin bir biçimde iradesini ortaya koyacaktır. Toplumda geniş bir tartışmaya zemin hazırlayacak ve ardından da siyasetçileri mecburi bir karara zorlayacak olan başka bir mekanizma yoktur.” dedi. Cumhurbaşkanı’na göre günümüzde toplumda en çok tartışılan konular seçim sistemimizin ve oy kullanmanın hangi şekilde olmasıdır. Seçim kanununda sık sık değişiklik yapılmasının bu konuda henüz sabit bir karara varılamadığının göstergesi olduğunu öne süren Plevneliev, bu istikrarsızlığın milletin seçim sistemi konusunda iradesini ortaya koymasıyla çözülebileceğini aktardı. Plevneliev, “Yalnız siyasetçilerin değil, vatandaşların büyük bir kısmının beklentilerine cevap verecek olan bir yasaya ihtiyaç var.” dedi. Seçmenlerin güveninin geri gelmesi, seçimlere karşı ilgisizliğin aşılması ve vatandaşların kendilerinin idarede temsil edildiklerini hissedebilmesi için seçim sistemimizin buna bir garanti sağlaması gerektiğini ifade eden Cumhurbaşkanı, yeni seçim yasa tasarısının parti listelerinde öngörülen gayri mecburi öncelik önerisinin yer alması, vatandaşların majoriter seçim sistemi beklentisine tam cevap vermediğini söyledi. Karma seçim sisteminin hem çoğunluk sisteminin (majoriter) hem de nispi temsil sisteminin (proporsiyonel) önceliklerini öne çıkardığına değinen Plevneliev, bunlardan bazılarının toplumdaki ayrılıkların aşılıp parti sisteminin istikrarlaşması, parti çoğunluğunun muhafaza edilmesi, şahıslara oy verilmesi olduğunu ifade etti.
Zorunlu oy kullanma, siyasetten soğumuş olanların da katılımını sağlayacak
Cumhurbaşkanına göre zorunlu oy kullanma yalnız aktif vatandaşların değil, siyasi hayattan soğumuş olanların da katılımını sağlayacak. Plevneliev, “Ne kadar çok vatandaş oy kullanırsa, seçimler o kadar meşru olur, kurumlar o kadar daha istikrarlı olur. Bizi idare eden kişiler, partilerin yalnız sabit çekirdeklerinden gelmemelidir.” dedi. Zorunlu oy kullanma sayesinde oy satın alma gibi kötü uygulamaların da önünün kesilebileceğini ileri süren Cumhurbaşkanı, seçmenlerin aktif hale getirilmesiyle birlikte oy ticaretinin de azalacağının altını çizdi.
Herkes oy kullanırsa, seçimlerin manipülasyonu mümkün olmaz
Elektronik yolla seçim yapılmasının da önemine değinen Cumhurbaşkanı, bunun yalnızca bir kolaylık değil, Bulgaristan devletinin dünyanın neresinde olursa olsun bütün vatandaşlarını düşündüğünün göstergesi olduğunu ifade etti. Bu seçim yönteminin seçimlere katılımı artıracağını öne süren Plevneliev, bunun devlet kurumlarının itibarını da artıracağını söyledi. Cumhurbaşkanı’na göre herkes oy kullanırsa, seçimlerin manipüle edilmesi mümkün olmaz. Plevneliev, “Bugün, Bulgaristan vatandaşlarının neredeyse yarısı oy kullanmaktan geri duruyor. Bu durum gittikçe kabul edilmez bir hal alıyor ve buna radikal bir çözüm gerekiyor. İnsanların verdiği oylara tekrar bir anlam kazandırmamız gerekiyor ve bu oyların hak ettiği önemi iade etmemiz gerekiyor.” cümlelerini kullandı. İleri sürdüğü gerekçeleri, toplumu temsil eden kişilerle geniş çaplı müzakerelerden sonra ulusa seslenişinde önermeyi kararlaştırdığını ifade eden Cumhurbaşkanı, sözlerine şöyle devam etti: “Milletin oyları satın alınmamalıdır, milletin sesi duyulmalıdır. Herkes milletin geleceği konusunda görüşünü beyan etmelidir, istikbali manipüle edenlere ve oy ticareti yapanlara rehin olmamalıdır.”
Margarita Popova: Zorla oy kullanmak demokrasi değildir
Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev’in Avrupa Parlamentosu seçimleri ile birlikte bir referandum düzenlenmesini ve bu referandumda temel seçim şartlarının ve zorunlu oy kullanma gibi konuların ele alınmasına karşılık Cumhurbaşkanı Yardımcısı Margarita Popova, ‘Demokrasiyi yasaklar ve zorunluluklar ile mi düzelteceğiz, bu mudur demokrasi anlayışımız?’ sözleriyle karşılık verdi. Referandum gibi konuların daha önceden toplumda tartışılması gerektiğini belirten Popova, konu hakkında uzmanların görüş beyan etmesi gerektiğini ve hatta bütün toplumun bu konuda mutabık olması gerektiğini savundu.
Cumhurbaşkanı Plevneliev tarafından gündeme getirilen zorla oy kullanma konusu meclisin gündemine oturdu. BSP, DPS ve ‘Ataka’ partileri bu teklifin aleyhinde bulunurken, beklendiği üzere GERB teklifleri destekledi. GERB lideri Borisov, meclisin referanduma gidilmesini engellemesi durumunda bunun için imza kampanyası başlatacaklarını bildirdi. Yasalara göre, imza toplanarak referandum yapılabilmesi için 200 bin adet geçerli imza toplanması gerekiyor, fakat bu teklif meclis tarafından kabul edilmeyebilir. İmza sayısı 500 binin üzerinde ise meclis referandum yapılmasına engel olamıyor.
zaman.bg
