Avrupa Birliği’nin arazi başına ödediği teşviklerden dolayı kiralık araziler ve onlara bağlı olarak da arazi fiyatları zamlandı. Dobrucada bazı yerlerde arazi fiyatları ise 200 leva zamlandı.
Tarım arazileri, krizden ilk çıkanlar olarak göze çarptı. İki yıldan beri yükselen fiyatlar bu yılda da tırmanmaya devam etmesi bekleniyor. Bulgaristan topraklarının üzerinde 140 farklı tarım kültürü yetiştirebilmesine imkan sağlıyor. Yıl sonuna kadar tarım arazisi kiralık fiyatlarında yüzde 10-15 artış bekleniyor. Buna en büyük sebeb olarak Avrupa’dan ödenen teşvikler gösteriliyor. 2011’de dekar başı teşviklerin 32 leva olması bekleniyor. Bu yüzden bu fiyatın altında kimse tarlasını kiralık vermek istemiyor.
1Dobriç bölgesinde dekar başına arazi kiraları 45-50 leva civarında seyrediyor. Bulgar Tarım Arazileri Sahipleri Derneği Başkanı Borislav Petkov, yılın ilk 3 ayında Kuzey Bulgaristan’daki fiyatlarda ortalama yüzde 7 büyüme kaydettiklerini söyledi. Güney Bulgaristan’da böyle bir değişiklik söz konusu değil. Derneğin açıkladığı verilere göre yılın başından bu yana tarım arazileri anlaşmaları 2010 sonuna göre yüzde 30-50 artış gösterdi.
Avrupa ve Arap dünyasından birçok yabancı fonlar da aktif olarak yerel piyasayı araştırmaya devam ediyor. Ocak ayından itibaren arazi fiyatlarında ciddi bir yükselme söz konusu olduğuna değinen uzmanlar, satın alan en büyük kişiler ise tarım üreticileri olduğunu belirtiyor. İnşaat sektöründe faaliyet gösteren birçok şirket de tarıma yöneliyor.
Dobruca bölgesinde yer alan tarım kooperatifleri ve arazi sahipleri, rekor düzeyde kira ücreti talep ediyor. Geçen seneye göre toprağın fiyatı dekar başına 100-150 leva daha çok pahalılaştığı açıklanıyor. Bazı yerlerde ise 2010’a kıyasla 200 leva zamlandı. Dobriç bölgesindeki en verimli kara topraktan satın alınacak yerler 50 dekar ve üzerinde zor bulunuyor. En çok satılanlar ise 15-20 dekarlık araziler yer alıyor. Toprak sahipleri ilk kez bu kadar yüksek kiralık ücreti aldıklarını ifade ediyor. Araziler, Kavarna bölgesinde dekar başına 50 leva, Balçik’te ise 55-60 levaya kiralanıyor. Bazı bölgelerde mart ayı sonuna kadar iki kez kiralık ücreti alındı. Balçik’teki Çerno more Kooperatifi, toprak sahiplerine hissesi olanlara dekar başına 100 leva verdiği aktarıldı. Tarım arazisi satın almak isteyenler ilk önce sahiplerinin ne kadar kiralık ücreti aldığını soruyor. Çernozem toprağı bu ilkbaharda Balçik’de dekarın 700-850 leva dolayında satıldığı görüldü. Tsariçino, Sokolovo, Senokos gibi köylerde ise satış fiyatının 900 levaya kadar ulaşıyor. Humus oranının oldukça yüksek olan General Toşevo toprağı yaklaşık 800 levaya satışa sunuluyor. Bin leva üzerinde olan arazilerin tamamen spekülatif olduğunu altını çizen gayri menkul acenteleri, alıcıların 10-15 yıla kadar, araziyi kiralayarak yatırımı amorte etme hesapları yaptıklarını kaydediyor.
Yol boyunda su kaynağı olan
arazİler bİn levaya kiralanıyor
Borsilav Petkov, “Dobriç-Albena ve Dobriç-Balçik yolları ile General Toşevo kenarında meyve bahçeleri için teklifler bulunuyor. Elma, erik, fındık yetiştirilmesi için yol kenarında ve suya yakın araziler aranıyor. Bu şartlar yerine getirildiğinde fiyat bin levaya kadar çıkıyor. Arı kovanları yerleştirmek için köy kenarında ormana yakın bahçeler aranıyor. Alıcılar bu tür yerlere 10-12 bin leva vermeye hazır.
Gayri menkul şirket sahibi Silviya Koleva, çernozem toprağa yurtdışında yaşayanların de ilgi duyduğunu belirtiyor. Koleva, birçok kişinin yatırım tercihleri arasında banka veya daire satın alması yerine tarım arazileri yer alıyor.
Uzun vadede, gıdanın olduğu gibi toprağın da pahalılaşmaya devam edeceğini belirten uzmanlar, Bulgaristan’daki fiyat oranları Avrupa’dakilerle kıyaslanamaz derecede olduğunu altını çiziyor. Yasalarda değişiklik yapılarak tarım arazileri için de vergi belirlenirse o zaman parsellerin ucuzlayabileceğini söyleyen Koleva, uluslararası konjöktürü de hesaba katarak toprağın yıl sonuna kadar bin leva bulmasının imkansız olduğunu belirtti. Tarım ürünlerinden elde edilen gelirin yatırım için kullanılacağı tahmin edildiği için yazın sonunda talebin yine artması bekleniyor. AB ülkelerindeki en pahalı tarım arazisi Belçika’da olup dekar başı 5 bin levanın üzerinde seyrediyor. Ardından İngiltere, İspanya, Almanya, Finlanda ve Fransa geliyor. İsveç’te yaklaşık bin levaya satılırken, en ucuz olarak Bulgaristan’da 310 leva ve Slovakya’da ise 250 levaya düşüyor.
34 milyon dekar İşlenir
arazİ toprağı bulunuyor
Tarım ve Gıda Bakanlığın verilerine göre şu anda ülkede 110 milyon dekar arazi bulunuyor. Bunlardan 34 milyonu işlenebilir durumda. Bilgilere göre 10 milyon kayıtlı tarım arazi sahibi var. Genel olarak Bulgaristan’daki parsel fiyatları bölgelere göre çok büyük farklılıklar arzediyor. 2002’de arazi anlaşmaları 36 bin iken, 2008’de 122 bin’e ulaşıyor. Yine bundan yaklaşık 10 yıl önce 350 bin dekar arazi satışı gerçekleştirilirken, 2008’de 1 milyon 250 bin’e varıyor.
Fiyat konusunda da oldukça dinamik bir gelişim gözlemleniyor. 2002’de ortalama dekar başı fiyat 140 leva iken, şimdi bu rakam 350 levaya ulaşıyor. Bulgaristan’daki tarım arazisi 10 kategoride dağılım yapılıyor. Birinci kategorideki en verimli topraklar Dobruca’da bulunuyor. Bulgar Tarim Arazileri Sahipleri Derneği, 2011’de toprak fiyatlarına yüzde 10-15 zam gelmesini bekliyor. Ülkedeki Merkez ve Kuzey bölgesinde fiyatlar dekar başına 200-320 leva, Dobruca’da 400-450 leva, Güneybatı Bölgesinde 200-280 leva, Haskovo’da 180-250 leva, Plovdiv ile Stara Zagora arasındaki Merkezi Güney Bölgesinde 280-350 levaya fiyat biçiliyor.
Bulgaristan Zaman
