Ayhan Demir – Yeni Akit
ayhan_demir@hotmail.com
Bulgaristan halkı, Halk Parlamentosu’nun yeni temsilcilerini belirlemek üzere, 5 Ekim’de sandık başına gitti. Daha doğrusu, sandığa gitmeyerek, bu ülkedeki siyaset kurumuna ve siyasi aktörlere olan güvensizliğini net bir şekilde gösterdi.
Seçimlere katılım oranı, bir kez daha, yüzde ellinin altında kaldı. Ayrıca oldukça parçalı bir parlamento aritmetiği oluştu. Parlamentodaki parti sayısı, iki kat artarak, sekize çıktı. Bu sebeple, yeni hükümet kurulması süreci oldukça sıkıntılı ilerliyor.
Bulgaristan’ın Avrupalı Gelişimi İçin Vatandaşlar-GERB, Mayıs 2013 ve AB seçimlerinde olduğu gibi sandığa giden seçmenden, en fazla oyu aldı. GERB, yüzde 32,67 oy oranı ve 84 parlamenter elde etti. GERB’in oyu, bir önceki döneme göre, kısmen artsa da parlamentodaki sandalye sayısı azaldı.
Bu seçimin en büyük hezimetini, Bulgaristan Sosyalist Partisi-BSP yaşadı. Yeni liderine rağmen başarılı olamayan BSP, yüzde 15,40’lık oy oranına karşılık gelen 39 parlamenter ile temsil edilecek.
Üyelerinin çoğunluğu Türklerden oluşan Hak ve Özgürlükler Hareketi-HÖH, yüzde 14,84 oy oranı ile 38 sandalye elde etti. HÖH, Bulgaristan dışında kullanılan 131 bin 590 oydan, 60 bin 90’nı da aldı. Böylece HÖH, hem oy oranını, hem de milletvekili sayısını artırmış oldu.
Lideri olmayan beş partiden oluşan Reformcu Blok-RB’nin, barajı geçip geçemeyeceği tartışılıyordu. RB, 23 kişilik bir grupla, parlamentoda temsil hakkı elde etti. Hürriyet ve Şeref Halk Partisi-HŞHP lideri Korman İsmailov da, bu koalisyon listesinden parlamentoya girdi.
Yeni parlamentoda yer alacak milliyetçi, ırkçı ve yabancı düşmanı partiler, Bulgaristan’ın geleceği adına endişe uyandırıyor.
Aşırı sağ ve ırkçı söylemleriyle bilinen Bulgaristan’ın Kurtuluşu İçin Ulusal Cephe-NFSB ve İç Makedon Devrimci Örgütü Partisi-VMRO’dan oluşan Vatansever Cephe-PF koalisyonu, yüzde 7,28 oy oranıyla, parlamentoya 19 temsilci gönderdi.
Benzer görüşlere sahip olan, Rusya yanlısı ATAKA, yüzde 4,52 oy oranıyla, 11 ve Sansürsüz Bulgaristan-BBZ, yüzde 5,69 oy oranıyla, 15 kişilik bir gruba sahip olacak.
Eski Cumhurbaşkanı Georgi Pırvanov’un lideri olduğu Bulgaristan’ın Yeniden doğuşu İçin Alternatif-ABV de yüzde 4,15 oy oranıyla, 11 sandalye elde ettiler.
Mevcut parlamento aritmetiği, Bulgaristan için en kötü senaryolardan birisi. Yeni parlamento aritmetiği, GERB’siz hükümet alternatiflerini, neredeyse imkansız hale getirdi.
En kolay hükümet senaryosu ise GERB ile BSP ya da HÖH ile koalisyon kurulması. Yanlarına da, Hürriyet ve Şeref Halk Partisi de yer almak şartıyla, Reformcu Blok’u almaları. Ancak GERB lideri Boyko Borisov, BSP, HÖH ve ATAKA ile koalisyonu baştan reddetti. Böylelikle zaten az olan hükümet alternatifleri, daha da az ve zor hale geldi.
GERB, Hürriyet ve Şeref Halk Partisi yer almamak şartıyla, Reformcu Blok ve Vatanseverlik Cephesi ile görüşme yapabileceklerini ifade etmişti. GERB’in Reformcu Blok ile gerçekleştirdiği görüşmeden bir netice çıkmasa da, Vatansever Cephe ile prensip anlaşmasına varıldı. Ancak GERB-PF koalisyonunun sandalye sayısı, hükümet kurmaya yetmiyor. Mutlaka Reformcu Blok’tan destek almaları gerekiyor.
Ne var ki, her partinin bir istemediği var.
GERB, BSP’yi, HÖH’ü, HŞHP’li Reformcu Blok’u ve ATAKA’yı istemiyor.
BSP, GERB’i ve ATAKA’yı istemiyor.
HÖH, ATAKA’yı, HŞHP’li Reformcu Blok’u ve Sansürsüz Bulgaristan’ı istemiyor.
Hal böyle iken, yeni bir seçime gitmeksizin, hükümet kurulabilir mi? Ya da kurulacak hükümet uzun ömürlü olabilir mi? Bunları ilerleyen günlerde göreceğiz. Ancak yeni hükümetin başa çıkması gereken çok önemli sorunlar var. Bu sorunların en başında, ülkenin mali durumu yer alıyor.
Bulgaristan, AB’nin en fakir ülkesi. Halkın, beşte biri yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Buna karşılık, ülkenin en büyük dördüncü bankası Korporativ Ticaret Bankası, hortumlandığı gerekçesiyle, Haziran ayında kapatıldı. Bu bankanın durumu ile ilgili bir an önce bir karar alınması gerekiyor. Ayrıca bütçenin güncellenmesi, 2015 bütçesinin hazırlanması, enerji sektöründeki sorunların ele alınması gerekiyor.
Özetle, yeni Bulgaristan Hükümetini ve 43. Bulgaristan Parlamentosunu, ciddi sorunlar ve buna bağlı olarak, oldukça yoğun bir gündem bekliyor. Bulgaristan’daki tüm siyasi taraflar, cepheleşmeyi bir kenara bırakıp, bu sorunların çözümüne yoğunlaşmalılar. Aksi halde, yeniden erken seçime gidilmesi ihtimali, hiç de uzak değil.
