Bosna Hersekli Muhammed Hevayi Uskufi tarafından 1631 yılında yazılan sözlüğün yeni baskısı Saraybosna’da yapılan törenle tanıtıldı
Dünya Bülteni/ Haber Merkezi
Bosna-Hersek doğumlu Muhammed Hevayi Uskufi’nin 1631 yılında yazdığı ilk Türkçe-Boşnakça sözlük, Saraybosna’da tanıtıldı.
Saraybosna’daki Bilim ve Sanat Akademisi’nde düzenlenen tanıtım toplantısına, AB’nin Bosna-Hersek Yüksek Temsilcisi Valentin Inzko, Bosna-Hersek Federasyonu Başbakan Yardımcısı Desnica Radivoyeviç, Federasyon Eğitim Bakanı Damir Maşiç ile çok sayıda akademisyen ve medya temsilcisi katıldı.
Tanıtım toplantısında konuşan ünlü dil bilimcisi Dr. Esad Durakoviç, Boşnak dilini inkar edenlere karşı bu sözlüğün çok iyi bir cevap olduğunu belirterek, ”Diğer taraftan, bu eser birkaç yüzyıllık tarihi anlatan temel bir sözlük bilimcilik eseridir. Bu tarihin bugünkü önemi de çok büyüktür” dedi.
Sözlüğün yayımlanmasına katkıda bulunan Tuzla Belediye Başkanı Yasmin İmamoviç, yazarın da Tuzla doğumlu olduğunu belirterek, ”Boşnak dili için bundan daha önemli bir kitap yok. Güney Slav dilleri içinde de böylesi önemli bir kitap yok. Çünkü bu en eski Güney Slav sözlüğüdür” diye konuştu.
Bosna-Hersek Federasyonu Eğitim Bakanı Damir Maşiç de bu eserin Boşnakça için önemli eserlerden biri olduğunu ve bu sözlüğü Bosna-Hersek’te tanıtmaktan dolayı büyük memnuniyet duyduğunu kaydetti.
Maşiç, şöyle konuştu:
”Bosna-Hersek’in geçmişi ve tarihiyle ilgili her şeyin inkar ve reddedildiği şu günlerde, Boşnakça-Türkçe sözlüğün olması gerçeği, ayrıca yazarın da tüm sözlük boyunca ‘Boşnakça ile gurur duyduğunu’ belirten ifadeler kullanmasından dolayı böyle bir eseri Saraybosna’da, Tuzla’da ve tüm Bosna-Hersek’e tanıtmak gerçekten büyük bir onurdur.”
MUHAMMED HEVAYİ USKUFİ
Asıl adı Mehmet Bosnevi olan yazar, 1610 yılında Zvornik sancağının, Donya Tuzla yakınlarındaki Dobirnya köyünde doğdu. Takma adı ”Hevayi”, mahlası ise “Uskufi” olan yazar, 1651 yılında vefat etti. Türkçe ilahiler de kaleme alan yazarın, 1631 yılında yazdığı ”Makbul-i Arif (Bilgenin Beğendiği) adındaki eseri ilk Boşnakça-Türkçe sözlük olarak biliniyor.
13 bölümden oluşan ”Makbul-i Arif” adlı sözlükte, Boşnakça-Türkçe kelimelerin karşılıklarınını yanı sıra Boşnakça ve Türkçe öğütler de bulunuyor.
Bu öğütlerden bazıları şunlar:
”Oku, yaz, çok çalış; uğursuz olma!”, ”Herkesi kendin gibi iyi sanma!”, ”Kim iyilik ederse karşılığını bulur!”, ”Ey oğul, iyi ol; iyilik güzeldir!”, ”Kötü gözle bakma, iyilik yap!, Zulüm yapma, kötülüğü terk et!”
