AB liderleri, iyi bir göç denetimi sağlamak için pasaportsuz Schengen Bölgesine dair kuralları gözden geçirip geçirmeme sorusuna yanıt bulmaya hazırlanıyor. Binlerce Kuzey Afrikalı, Tunus ve Libya’daki kargaşadan kaçarken, sistemi yeniden canlandırma yönündeki çağrılar giderek ivedileşiyor.
Mültecilerin büyük kısmı, her ikisi de Schengen Bölgesi üyesi olan İtalya ve Malta’ya gidiyor. Schengen sorununun AB’nin 24 Haziran’daki zirvesinde gündemin önemli başlıkları arasında yer alması bekleniyor.
Mayıs ayında Brüksel’de düzenlenen AB içişleri bakanları olağanüstü toplantısında, Avrupa Komisyonu (AK) Schengen Bölgesindeki ülkelere sınır denetimlerini geri getirme olanağı sağlayan bir öneriyi masaya koydu.
Ancak Macaristan’ın AB başkanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, ülkeler bu mekanizmayı ancak son çare olarak ve “gerçekten kritik şartlar” altında uygulayabilecekler. Ayrıca sınır denetimleri sadece geçici bazda ve koordineli bir şekilde uygulanacak.
Toplantıda AK’yi temsil eden AB’nin İçişlerinden Sorumlu Komisyon Üyesi Cecilia Malmström görüşmelerden sonra yaptığı açıklamada, “Üye ülkelerin tek taraflı ve orantısız adımlar atmalarını önlemek için kuralların daha açık ve net olması gerekiyor.” dedi.
Brüksel’deki görüşmelere başkanlık eden Macaristan İçişleri Bakanı Sandor Pinter, katılımcıların Schengen sisteminin korunması konusunda hemfikir olduğunu söyledi.
Göç konulu özel toplantı sonrasındaki basın toplantısında Pinter, “Tüm bakanlardan net bir tutum geldi: serbest insan dolaşımı AB’nin önemli kazanımlarından biridir; bunu sürdürmek ve korumak zorundayız.” dedi.
Tartışma, Bulgaristan ve Romanya için özel önem taşıyordu. İki ülke ilk başta 25 ülkeden oluşan sınırsız sahaya Mart ayında birlikte katılmayı planlamasına karşın, Bulgaristan hakkında hazırlanan bir son değerlendirme raporunda ülkenin Türkiye ile arasındaki kara sınırında güvenlik eksikleri görülmesi sonrasında üyelik ertelenmişti.
Romanya’nın tüm kriterleri karşıladığı görülse de, ülkenin bölgeye katılımı da komşusuyla birlikte ertelenmişti. Sofya, o dönemden bu yana raporda tespit edilen zayıflıkları giderme yolunda adımlar attı. Schengen değerlendirme çalışma grubu Mayıs ayı başlarında Bulgaristan’ın Avrupa sınırsız sahasına katılmaya tam hazır olduğuna karar verdi.
Bundestag’ın Avrupa komitesi başkanı Günther Krichbaum, Bulgaristan ve Romanya’nın süreçleriyle ilgili bir kararın bu yaz, AK’nin bu ülkelerin İşbirliği ve Onay Mekanizması ilerleme raporlarını yayınlamasından sonra alınacağını söyledi.
Avrupa Parlamentosu’nun (AP) Sivil Özgürlükler Komitesi de iki ülkeyi sahaya katılmaya hazır bulurken, Komite Raportörü Carlos Coelho Bulgaristan ve Romanya’yı bazı kulüp üyelerinden “daha bile iyi hazırlanmış” olarak niteledi.
Sofya ve Bükreş’teki yetkililer, eski AB üye ülkelerinin, sınırsız sahaya üyelik işini Schengen müktesebatında yer almayan yeni siyasi koşullara bağlama çabasını eleştirdi.
Bulgaristan Meclis Başkanı Çeçka Çaçeva 15 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, “Bu Bulgaristan ve Romanya açısından kabul edilemez bir durum” dedi.
Sofyalı bir otomobil galerisi sahibi olan Rumen Jordanov’a göre, ülkesinin Schengen bölgesine katılması imajını iyileştirmesine karşın, kendi işinde neredeyse hiçbir şeyi değiştirmeyeceği gibi, şirketine de hiçbir fayda sağlamayacak.
Jordanov, “Bulgaristan AB üyesi, bu yüzden gümrük vergisi yok. Sadece Schengen Bölgesine ilk giriş noktasında bir pasaport kontrolünden geçiyoruz ve bu da zaten 2 dakikadan fazla sürmüyor. Sahaya katılırsak bu 2 dakikadan kurtulacağız sadece.” dedi.
