Bölge genelindeki silah bulundurma istatistikleri şaşırtıcı seviyede ve bunun sonuçları ölümcül olabiliyor. Örneğin sadece Arnavutluk’ta, analist Jonuz Kola bu yaz nüfusun %6 ila %9’unun evinde silah olduğu yönünde bir tahmin yürüttü. 18 Temmuz’da Shkodra’da 9 yaşındaki bir çocuğun 11 yaşındaki abisi tarafından öldürülmesi gibi kazara ateş etme vakaları da oldukça fazla.

Arnavutluk İçişleri Bakanlığı yetkilisi Cavit Şala, 1997 yılında önemli miktarda silah sivillerin eline geçerek suç oranının arttığına işaret ediyor. SETimes‘a konuşan Şala, “Ev içi şiddetten organize suça kadar.” diyor.

Güney Doğu ve Doğu Avrupa Küçük Silah ve Hafif Silah Takas Merkezi (SEESAC), küçük ve hafif silahların yayılması ve kötüye kullanımını kontrol etme ve azaltmaya yönelik ulusal ve bölgesel kapasiteyi artırma çabalarına öncülük ediyor.

Belgrad’daki SEESAC Bürosu proje iletişim görevlisi Iva Saviç SETimes‘a verdiği demeçte, “Demilitarizasyon hala bölge hükümetlerinin tam olarak halledemediği önemli bir görev olarak görülüyor.” dedi.

Saviiç, bugün SEESAC’in çeşitli ülkelerde dolaşan yasadışı silahların kesin sayısıyla ilgili güvenilir ve kapsamlı veriden yoksun olduğunu kabul ediyor. Fakat SEESAC tarafından 2007’de yürütülen bir araştırmada, “19,6 milyonluk nüfusa sahip Batı Balkanlar’da, sivillerin elinde neredeyse 4 milyon 280 bin adet silah bulunduğu” sonucuna varılmıştı.

Kosova’da, Koha Ditore gazetesi bir UNDP anketinden alıntı yapıyor. Ankette, vatandaşların elindeki 400 bin silahın 330 bininin yasadışı olduğu ortaya konuyor.

Kosova’nın önde gelen psikologlarından Mimoza Şahini SETimes‘a verdiği demeçte, “Silahlara serbest erişim olanağı sadece çocukların fiziksel güvenliğine yönelik kalıcı bir tehlike oluşturmakla kalmıyor … aynı zamanda bir çocuğun sosyal ve ahlaki olgunluğunda da rol oynuyor. Silah kullanmak “başta gençler arasında suç işleme seviyesini artırıyor” ve onlara bir intihar yolu sunuyor. Silahlı şiddete tanık olanların, “travma sonrası stres bozukluğu” yaşadığını da ekliyor.

Saviç, bölge hükümetlerinin yasadışı silah bulundurma sorunuyla başa çıkmada net bir kararlılığa sahip olduğunu söylüyor. Yetkili, Hırvatistan içişleri bakanlığının ülke çapında “Daha Az Silah, Daha Az Trajedi” sloganı altında bir bilinçlendirme ve silah toplama kampanyası başlattığını belirtiyor. Saviç, bu tür programların “bölgedeki mevcut silah kültürünün değişmesine yardım edeceğini, yasadışı silahların gönüllü iadesini teşvik edeceğini ve gelecekte de bunlara sahip olma arzusunu törpüleyeceğini” ileri sürüyor.

Saviç, Hırvat hükümetinin 2007 yılından beri sivil hanelerden 58 bin 818 adet küçük silah ve patlayıcı, neredeyse iki milyon adet mühimmat ve yaklaşık 2 milyon ton patlayıcı toplamayı başardığını da ekliyor. SETimes‘a konuşan Saviç, benzer bir kampanyanın aylar içinde Sırbistan’da da başlamasını umuyor.

Ayrıca, gerek Sırbistan gerek Hırvatistan’da, devam eden Küçük Silahlar ve Hafif Silahlar (SALW) imha kampanyaları bulunuyor. SEESAC ve AB’nin yardımlarıyla, Sırbistan içişleri bakanlığı 2010 yılıda 28 bin 285 adet, 2009 yılında da yaklaşık 27 bin adet ihtiyaç fazlası ve el konmuş silahı imha etti.

Silahlanmanın devmını önlemek için, bölgedeki bazı hükümetler altyapı iyileştirmeleri yoluyla kendi depolama sahalarını güvence altına alma yönünde ek tedbirler alıyorlar. SEESAC şu anda hem Hırvatistan hem de Bosna-Hersek’in hükümetlerine SALW depolama sahalarında güvenliği artırılmasında yardımcı oluyor.

Örneğin Mayıs ayında, Karadağ’ın “Taras” mühimmat depolama sahasının yeniden inşası SEESAC ve AB’nin yardımıyla tamamlandı.

Bir diğer seçeneğin daha göz önüne alınması gerektiğini söyleyen Saviç, “Bu ihtilaf sonrası bölgede, yasadışı silah bulundurma davalarında mevcut yasaların daha kat’i şekilde uygulanması, yasadışı bulundurulan silahları toplama çabalarına önemli ölçüde yardımcı olacaktır.” diyor.