Sırbistan’da Boşnak nüfusun yoğun yaşadığı Sancak bölgesini ziyaret eden Bosna-Hersek Reis-ul Uleması Dr. Mustafa Ceriç’in, burada yaptığı açıklamalar, Sırbistanlı yetkililerin tepkisine neden oldu.
Sancak Müftüsü Muamer Zukorliç’in girişimiyle bölgedeki Boşnak nüfusun yoğun yaşadığı kentlerde ramazan ayı dolayısıyla düzenlenen ”Sancak İslam Festivali”ne katılmak üzere Dr. Mustafa Ceriç, Yeni Pazar (Novi Pazar) kentine geldi.
Dr. Ceriç, Sancak Müftüsü Zukorliç’le birlikte Peşter Yaylası’ndaki Delimece Köyü’nde 80 metre uzunluğuyla Balkanlar’ın en yüksek minaresine sahip camide halkla buluştu.
Çevre kent ve köylerden gelen çok sayıda Boşnak’ın toplandığı cami ve çevresindeki cemaate seslenen Dr. Ceriç, her Boşnak’ın bir diğerinden sorumlu olduğunu, asla onu terk etmemesi ve yalnız bırakmaması gerektiğini söyledi.
Bu sözünün bir ”fetva” olarak algılanmasını, bunu her Boşnak’ın gönlünde taşımasını, çocuklarına aktarmasını isteyen Dr. Ceriç, ”Çünkü bu fetvayı yerine getirmek her Boşnak’ın üzerine farzdır” dedi.
Dr. Ceriç, dünyada yaklaşık 10 milyon Boşnak bulunduğuna dikkati çekerek, ancak son yüz yılda her iki nesilden birinin soykırıma tabi tutulduğunu ve bulunduğu coğrafyayı terk etmeye zorlandığını kaydetti.
Artık yeni soykırımlar yaşamak istemediklerini vurgulayan Dr. Ceriç, şunları söyledi:
”Sancak bölgesinde de Boşnakların yeniden uyanışı başlamıştır. Bizim, yeniden soykırımlara uğramamak, topraklarımızdan sürülmemek için Balkanlar’daki diğer halklar gibi kendi devletimize sahip, huzur, güvenlik ve özgürlük içinde yaşama hakkımız bulunuyor. Balkanlar’da kendi devletine sahip olmayan tek millet Boşnaklardır. Bu hedefe el birliğiyle Boşnaklar varacaklardır. Boşnakların herhangi bir korkusu yoktur. Soykırım başta olmak üzere hayatta yaşanabilecek her şeyi bizim halkımız yaşadı. Tek korkumuz, çocuklarımıza güvenli bir gelecek sağlayamamaktır.”
”Bugüne kadar hep birilerini düşündük, ancak şimdi kendimizi düşünme zamanı gelmiştir” diyen Dr. Ceriç, ”Artık belli şeyler pahasına birileriyle birlikte olma niyetinde değiliz. Bu dönem Müslüman Boşnaklar için kritik bir dönemdir. Hepimizin birbirine sahip çıkması ve sevincini, üzüntüsünü paylaşması gerektiği bir dönemdir” dedi.
”ESKİ YUGOSLAVYA’DA MÜSLÜMANLAR ARTIK YENİLGİ DEĞİL, ZAFER İSTİYOR”
Peşter Yaylası’ndaki Delimece Köyü’nün ardından Sancak bölgesinin en büyük kenti olan Yeni Pazar’da düzenlenen ”Sancak İslam Festivali”ne katılan Dr. Ceriç, burada yaptığı konuşmada da Balkanlar’daki Müslümanlara bir asır boyunca çeşitli baskılar yapıldığını, çocukların dini eğitimden mahrum bırakıldığını belirtti.
Dini eğitimden mahruma kalan çocukların kendi değerlerinden nefret etmeye başladığını anlatan Dr. Ceriç, ”Çok şükür bu baskıları verdiğimiz mücadeleler sonucu ortadan kaldırdık. Ancak bu baskılar halen Sırbistan’da Müslümanların üzerinde devam ediyor. Eski Yugoslavya’daki Müslümanlar artık yenilgi değil, zafer istiyor” dedi.
Dr. Ceriç, Sırbistan hükümetinin, Sancak Müftüsü Muamer Zukorliç’e ait okullarda görev yapan din dersi öğretmenlerini sınır dışı edecek olmasına da tepki göstererek, halktan bu uygulamanın hayata geçmesine izin vermemesini istedi.
Muamer Zukorliç de yaptığı konuşmada, Sırbistan’da yaşayan Müslümanlar olarak sürekli baskı altında olduklarını ifade ederek, kendilerinin eğitim, kültür ve birçok haktan mahrum bırakıldığını söyledi.
Son olarak da İslam Birliği’ne bağlı üniversite ve okullara baskı uygulandığını vurgulayan Zukorliç, ”Drina Nehri, (Sırbistan ile Bosna-Hersek’in doğal sınırı olan ve 2. Dünya Savaşı ile son savaşta Çetniklerin birçok Boşnak’ı katlederek cesetlerini suyuna attıkları nehir) ne kadar geniş, derin ve kanlı olursa olsun, her iki taraftaki Müslümanlar baskılara boyun eğmeyecektir. Çünkü nehrin her iki tarafında yaşayan Müslümanlar kardeştir. Artık Boşnakların haksızlıklara karşı ayağa kalkma zamanı gelmiştir” diye konuştu.
”Sancak İslam Festivali” kapsamında geçen hafta da Sancak’ın Sırbistan’da kalan Priboy, Nova Varoş, Priyepolye, Syenica ve Tutin kentlerinde etkinlikler yapıldı. Etkinlikler kapsamında Kur’an-ı Kerim tilaveti, zikir ve ilahi programları ile toplu iftar programları düzenlendi.
BOŞNAK DİNİ LİDERLERİN AÇIKLAMALARINA TEPKİ
Dr. Ceriç ve Zukorliç’in Sancak’taki açıklamaları Sırbistan ve Bosna-Hersek’te geniş yankı buldu.
Sırbistan hükümetinde kilise ve dini topluluklardan sorumlu Bakan Srcan Sreçkoviç, söz konusu açıklamaları ”talihsiz” olarak nitelendirerek, dini liderlerin konuşmalarına ve sözlerinde herkesten çok daha dikkat etmeleri gerektiğini söyledi.
Dr. Ceriç’in açıklamalarını Sırbistan’ın eski Yugoslavya’daki durumunu tehlikeye ve istikrarsızlığa götürdüğünü öne süren Sreçkoviç, şöyle konuştu:
”Ceriç’in ‘Boşnak uyanışına çağrısı’ gibi bu ve buna benzer tavırlar, yakın geçmişin trajik deneyimleri ele alındığında bir istikrarsızlığa yönelik atılmış adımdır. Sırbistan iyi bir komşuluk ilişkileri politikası ve bölgesel iş birliği için kararlıdır. Dini liderler tüm insanlar arasında hoşgörü, birlik ve beraberliğin destekçisi olmalıdır. Bu tür söylemler çok tehlikelidir.”
Avrupa’da ulus devletlerin kurulması devrinin çoktan bittiğini söyleyen Sreçkoviç, bu tür ifadelerin sonucunu herkesin çok iyi düşünmesi gerektiğini kaydetti.
Muhalefetteki Yeni Sırbistan (NS) Partisi de yaptığı yazılı açıklamada, Dr. Ceriç’in konuşmasında Sırbistan’ın toprak bütünlüğünü ”tehdit ettiğini” öne sürerek, Sırbistan hükümetinden bu açıklamalara güçlü yanıt vermesini istedi.
Bu tür açıklamaların ”bölünmeyi kışkırttığı” savunulan açıklamada, Dr. Ceriç ve Zukorliç’in bu tür söylemlerde ilk kez bulunmadıkları da hatırlatıldı.
Bosna-Hersek’in Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi’nin Boşnak üyesi Bakir İzzetbegoviç de Dr. Çeriç’in Sancak’taki açıklamalarını eleştirdi.
