Kırcaalinin “Baykal” semtinden Bursa’ya göç eden Sulhi Baykal dünyada en büyük metal kesme ve bükme presini üretti. Teknoloji mucizesi 920 ton ağır ve 6 bin ton çaba gösterme gücüne sahip. Yüksekliği üç katlı binaya değer. Kaynakçılar temel unsurları 5 000 saatte birbirine bağlamışlar. Makine bugünlerde sipariş verilen Amerika Birleşik Devletlerinin Florida kentine götürülüyor. İlginç olan, makine inşaatçısının Sofya Teknik Üniversitesi öğrencisi olup, yine Kırcaalili göçmen olması.
Türk makine inşaatçılığının gururu Sulhi Baykal’a ait “Baykal” şirketi tarafından üretilmiştir. Bu şirketin işçilerinin yüzde kırkı ve mühendislerinin bir çeyreği Bulgaristan kökenlidir. Bu yüzden de Sulhi Baykal makine harikasını Bulgar mühendislerine tanıtmaya karar verdi. Onunla beraber “Akyapak” şirketi de en yüksek başarılarını burada gösterdi. Bursa’ya makine inşaatçılığı ile uğraşan Bulgar şirketlerinin tüm ülkeden temsilcileri davet edildi. Bu ziyaret Bayar Delimehmed’in yönettiği “Bayar-BG” şirketi tarafından düzenlendi.
O, Ardino “Avrora” fabrikasının uzun yıllar şefliğini yaptı, daha sonra ise “Baykal” şirketinin teknik müdürü oldu.
Bulgarlar yüksek düzeyde misafirler gibi karşılandılar. Onların onuruna ünlü “Konak” restoranında yemek verildi, Nilüfer Belediye Başkanı Mustafa Bozbey ve Bulgaristan’ın Bursa Konsolosu Evgeni Vasilev yer aldılar. Türk ve Bulgar bayrağı yan yana koyuldu. Restoranın orkestrası Bulgaristan’dan ünlü şarkılar çaldı.
Bursa, Bulgaristan göçmenlerinin şehri, burada 400 000’den fazla Bulgaristan kökenli vatandaş yaşıyor. Onların 75 000’i çift vatandaştır. Bursa İstanbul’dan sonra ikinci sanayi merkezidir. Şehirde beş sanayi bölgesi mevcut. Bu yerlerde Türk şirketlerinin fabrikalarından başka bir de “Reno” ve “Boş” dev otomobil şirketlerinin şubeleri var. Makine inşaatçılığı ve metalürjide Bulgaristan göçmenleri ileri geliyorlar. “Baykal”dan başka, büyük “Dormazlar” ve “Ermaksan” şirketleri de göçmenlerin gururu.
“Baykal” şirketi Sulhi Baykal’ın dedesi olan Kırcaali’den göç eden Hakkı Baykal tarafından 1952 yılında kuruluyor. O, Bulgaristan’da zanaat okulu bitiriyor ve 1945 yılında Türkiye’ye göç ediyor. Kırcaali’nin “Baykal” semtinde doğan dedesi, soyadı olarak doğduğu yerin adını alıyor ve şirketine de aynı adı veriyor. İlk önce yemek sobaları üreten Baykal, makine inşaatında ön sıralara geçiyor. Bugüne kadar 50 000’den fazla makine üretmiştir. Şirket Bursa’nın sanayi bölgelerinde 70 000 metre karelik dört çalışma alanına sahip. Şirkette 650 kişi çalışıyor, onlardan 100’ü mühendis. Makineler inşaatta, tersanelerde ve uçak yapımında kullanılıyor.
Birinci ihracat 1976 yılında olup, bugüne dek yurt dışına yarım milyar dolarlık makine satılmıştır. Şirketin dünyanın 70 ülkesinde temsilcilikleri var. Bulgaristan’da “Bayar-Bg” tarafından temsil ediliyor ve tüm ülkede makineleri satılıyor.
2007 yılında metal kesmek ve bükmek için pres üreten Alman şirketi “Vay Brener”i alıyor ve sadece dört yılda dünyada bu türden en büyük makineyi üretiyor.
“Baykal” semtinden mühendisler, “Kırcali Bg Vesti” için sırrın Alman teknolojisi ve Bulgaristan göçmenlerinden getirilen iş disiplini yüzünden olduğunu paylaştılar. Sulhi Baykal, “Yeni Zelanda’dan Çili’ye kadar mal satıyoruz, ürünümüzün %80’i ihracat için” dedi.
Bulgar mühendislerine aynı zamanda ev sahipliği yapan “Akyapak” şirketi de, dünyada en büyük gökdelenler için kesit delme makinesi üretimiyle övüldü. Onsuz en yüksek binaların metal iskelesinin kurulması mümkün değil. Bu makinenin küçüğü Varna’da satılmıştır.
“Akyapak” şirketi 1972 yılında kurulmuştur. Sahibi Levent Akyapak’a göre, şirket dünyada 82 ülkeye ürün ihraç ediyor. İş adamı, “Bulgaristan bizim için staratejik önem taşıyor” dedi. Şirketi Bulgaristan’la duygu yoğunluğu bağlıyor. Ortağı Orhan Er’in eşi Bulgaristan göçmeni.
Levent Akyapak, şirketin son yıllarda ürünün kalitesini yükseltmek için büyük yatırımlar yaptığını söyledi. Türkiye’de birinci dört askılı şaftı üretmiştir. Son on yılda metal kesit bükme makinelerinde büyük adım atmışlar. Onların müşterileri “Mersedes” ve “Rols Roys”, ABD, Sırbistan ve Azerbeycan’a ürün ihraç ediyorlar.
Georgi Kulov
