İlk demokratik yollarla seçilmiş eski Bulgaristan Cumhurbaşkanı Jelü Jelev, 79 yaşında aniden vefat etti.
Dr. Jelü Mitev Jelev, 3 Mart 1935 tarihinde Şumnu’nun Veselinovo köyünde doğdu. 1958 yılında Sofya Kliment Ohridski Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden mezun oldu. 1961-1964 yılları arasında aynı üniversitede tam zamanlı doktora yaptı. Bulgar KOmünist Partisi’nin üyesi, fakat 1965 yılında antimarksist olarak partiden ihraç edildi. Siyasi ve ideolojik sebeplerden dolayı 1972 yılına kadar işsiz kaldı. 1974 yılında doktora tezi savundu ve doktora sonrası akademik eğitime başladı, 1975 yılında Kültür Enstitüsü’nde bilimsel danışman olarak göreve başladı.1977-1982 döneminde Kültür Enstitüsü’nde Kültür ve Şahıs Bölümü’nün başkanlığını yaptı. 1988 yılında doktoraz tezi savundu. 1982 yılında yasaklanmış olan ve yayımı durdurulan “Faşizm” adlı kitabı çıktı. Fakat bu kitap 10 dile çevrildi.
1988 yılında yarı legal olan Ses Getirme ve Yeniden Düzenleme Birliği kurdu. 10 Kasım 1989 tarihine kadar DR. Jelü Jelev Bulgarisatn’da en önemli muhaliflerden biri ve kovuşturmaya tabi tutuldu.
10 Kasım 1989 yılından sonra ülkenin toplumsal ve siyasi hayatına aktif olarak katılıyor. Jelev, Demokratik Güçler Birliği’nin (SDS) kurucularından biri ve partinin ilk Koordinasyon Kurulu Başkanı’dır. Aralık 1989 tarihinde 7. Büyük Millet Meclisi’ne milletvekili seçildi. 1 Ağustos 1990 tarihinde Büyük Millet Meclisi tarafından Devlet Başkanı seçildi. Ocak 1992 tarihinde DR. Jelü Jelev, ilk demokratik seçimler sonucunda seçilen Bulgaristan Cumhurbaşkanı oldu. 1997 yılına kadar bu makamda kaldı.
Dr. Jelev, 1996 yılında sonbaharda yapılan Cumhurbaşkanı ön seçimleri kaybetti. 1997 yılında Liberal Alternatif adlı kurduğu parti ile katıldığı genel milletvekili seçimlerini kaybetti. 1997 yılında Cumhurbaşkanlığı dönemi tamamlanınca Dr. Jelü Jelev Vakfı’nı kurdu. Bu vakfın amacı gençlere demokrasi eğitimi verilmesidir. Mayıs 2001’de Balkanlardan siyasetçi ve entellektüellerin üye olduğu Balkan Siyasi Kulübü kurdu.
Şu kitapları yazdı:” Bilimsel ve Teknolojik Devrim Açısından Amatör Sanat” (1976), “Modal Filler” (1978), “Kentleşmiş Toplumda Fiziksel Kültür ve Spor” (1979), “Faşizm” /1982 ve 1990), “İnsan ve Onun Kişilikleri” (1991), “Kişiliğe İlişkin İlişkisel Teorisi” (1993), “Entellektüellik ve Siyaset. Makaleler, Denemeler, Konuşmalar, Söyleşiler” (1995), “Gerçek Fiziksel Mekan” (1996), “Bulgaristan ve NATO’nun Yeni Üst Düzey Siyaseti” (1995), “Cumhurbaşkanının Halk ve Meclis’e Hitaben Konuşması” (1996), “Büyük Siyasette” (1998), “1962-2002 Siyasi Konuşmalar” (2003).
Dr. Jelü Jelev’e Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) İowa Graceland College (1992), Meyn Üni versitesi (1993), Tel Aviv Üniversitesi (1993), Ankara Hacettepe Üni versitesi (1994), Seul Üniversitesi (1995), Lizbon Üniversitesi (1995), Bulgaristan Amerikan Üniversitesi (1996), Azerbaycan Bakü İslav Üni versitesi (2002), Neofit Rilski Güneybatı Üni versitesi (2004) tarafından “Doctor Honoris Causa” Fahri Doktora unvanı verildi.
1991 yılında Uluslararası Medici Akademisi tarafından “Catherine de Medici”ödülüne, 1993 yılında “Avrupa’ya Katkı” madalyası ile uluslararası ödüle,1996 yılında Crans Montana’da verilen İzak Rabin ile paylaştığı “Demokrasiye Geçiş” ödülüne layık görüldü.
Bununla birlikte Dr. Jelev, Fransa, İspanya, Portekiz ve Venezuela devletleri tarafından en üst düzeyde olan devlet nişanları ile onurlandırıldı. Dr. Jelev, New York Rotary Kulübü’nün fahri üyesidir.
Kırcaali Haber
