Makedonya Bilgi Toplumu ve Yönetimi Bakanlığı’nın geçtiğimiz hafta e-demokrasi sürecini hayata geçireceği şeklinde yaptığı açıklama, toplumun çeşitli kesimlerinde büyük ilgiyle karşılandı.
Bilgi Bakanı İvo İvanovski SETimes‘a verdiği demeçte, “Portal, vatandaşların kolay ve kolay ulaşılabilir yollardan hükümetin önerilen karar ve belgeleriyle ilgili görüş bildirmenin yanı sıra karar verme sürecine de katılabileceği çağdaş bir kamuoyu tartışma yöntemi sunmakta.” dedi.
Portalı kullanarak vatandaşlar, yasalarla ilgili öneriler, yorumlar ve tavsiyelerde bulunabiliyor, kamu idaresi ve devlet bürokratlarıyla ilgili yorumlar yapabiliyor, blog yazabiliyor ve devlet çalışanlarıyla doğrudan iletişime geçebiliyor.
Portal yedi bölümden meydana geliyor. Bunların ilki, doğrudan Makedonya Elektronik Yönetmelik Siciline (ENER) bağlı “Hazırlanma Sürecindeki Yasalar”. Hükümetin “Stratejik Belgeler” adlı bir veritabanı, bunları son taslak halleriyle kamuoyuna sunuyor. İdarecilerin yanı sıra ankete katılan vatandaşların tavsiyeleri üzerine, halkın belli konular üzerindeki tartışmaları için bir “Forum” da yer alıyor.
Sonra, makaleler yayınlayıp uzman tartışmalarına katılabilecek dernekler, ticaret odaları ve diğerleri gibi vatandaş gruplarına açık “Blog” bölümü bulunuyor.
“İdari Engellerin Ortadan Kaldırılması Yönünde Öneride Bulunun” bölümünde, vatandaşların kamu idaresinin daha verimli işlemesi yönündeki önerileri yer alıyor.
“Siz de Katılın” adlı diğer bir bölüm, devlet idaresiyle çift yönlü iletişime olanak sağlıyor.
Son olarak, “Bir Fikir Verin” bölümünde, vatandaşlar halkla hükümet arasındaki yüz yüze iletişimi geliştirmek amacıyla kurulmuş olan mevcut hükümetle “açık gün” uygulamasında olduğu gibi, orijinal bir fikre kısa açıklamalar getirebiliyor.
E-demokrasi fikri benzersiz değil, zira bölge ülkeleri bilişim teknolojisi de dahil olmak üzere demokratik süreçleri uygulamada yeni kanallar kullanmayı aktif şekilde denediler. “E” ön eki, örneğin e-eğitim, e-adliye, e-ticaret, e-sağlık gibi kamusal yaşamın hemen tüm alanlarında baskın hale gelmekte.
Ancak Makedon hükümeti bilişimi bir adım ileriye götürüp, “Fikir Günü” yoluyla bütün vatandaşlara kararları çabuklaştırmaya katılım olanağı sağlamak, kamuoyu tartışmaları başlatmak, çeşitli bakanlıkların web portallarında ve hükümetin kendi portalının yanı sıra seçili temsilcilerin profilleri yoluyla sosyal medya kanalıyla çift yönlü iletişim sağlamak istedi.
İvanovski, “E-demokrasiye geçiş, Makedonya’nın bilgisayar başına düşen çocuk sayısı açısından dünya lideri olmasını sağlayan, hükümetin ilkokul ve ortaokulda her çocuğa bilgisayara erişim olanağı sağlama politikasına karar vermesi sonrasında geldi.” dedi.
İvanovski, bilişim teknolojisini vurgulama yönündeki bu kararlılığın, Makedonya’yı yıllar önce topraklarının tamamında Wi-Fi sahibi olan dünyanın ilk ülkesi yaptığını da sözlerine ekledi.
Ülke, “Kırsal Bölgelerde Wi-Fi” gibi projeler de oluşturarak, Makedonya genelinde bu gibi bölgelerde ücretsiz kablosuz internet hizmeti sağlayan 680 adet internet köşesi kurdu.
Bu yatırım yerel ekonomik kalkınma üzerinde büyük bir etki yaratarak, bu bölgelerdeki dijital uçurumu kapattı. İvanovski, sürekli olarak ücretsiz bilişim eğitimi verildiği ve hanelerin %54’ten fazlasının kendi bilgisayarlarına sahip olması nedeniyle, bu uçurumun neredeyse ortadan kalktığını belirtti.
Parlamentonun demokrasi ve yeni medya uzmanları e-demokrasi kavramına tam destek veriyor. Ancak, e-demokrasinin seçilmiş temsilcilerin vatandaşların görüşlerini dikkate alması halinde gerçek bir sivil katılıma dönüşeceği konusunda da uyarıyorlar.
Parlamenter Demokrasi Programı Enstitüsü Müdürü Dimitar Spasenovski SETimes‘a verdiği demeçte, “E-demokrasinin sunduğu bir çok olasılığı etkili şekilde kullanabilmek için, oluşturma ve karar verme sürecinde vatandaşların görüşünün hesaba katılmasını sağlayacak mekanizmalar kurulması gerekmekte. Bu tür araçların kullanımına ilişkin gerçekçi ve ölçülebilir göstergeler eklenmesi gerekli.” dedi.
Meclis Başkanı Trajko Veljanovski’ye göre, internet iletişimi milletvekillerinin açık ve şeffaf çalışmaları için gerekli bir araç olmakla birlikte, aynı zamanda yapılanların sunumu ve denetlenmesi için de bir fırsat sunuyor.
Veljanovski, “Sürekli iletişim, geçirdiğimiz yasalar, kabul edilen yasaların uygulanması ve ilgili makamların çalışmaları hakkında bütün taraflar açısından yararlı bilgilerin gerekli şekilde akışını sağlamakta.” dedi.
Başta özel sektördekiler olmak üzere, vatandaşlar e-demokrasiye övgüde bulunuyor.
Özel şirket sahibi 40 yaşındaki Jove Brglevski SETimes‘a, “Bu, biz girişimciler için, başta iş sektörüyle ilgili yasalar hakkındaki görüş ve eleştirilerimizi dile getirebileceğimiz mükemmel bir fırsat.” dedi.
Diğerleri girişime övgüde bulunmakla birlikte, hükümetin yararlı amaçlar doğrultusunda kullanılmadığı takdirde pek bir şey tespit edip edemeyeceğinden emin değil.
57 yaşındaki işçi Dragisa Simonoviç, “Hükümet önerileri sistemli bir şekilde tanıyıp kullanabilecek mi?” diye soruyor.
SETimes‘a konuşan Simonoviç, insanların yaşam standardını yükseltmekle ilgili fikirlerle dolu olduğunu söyledi.
Simonoviç, “Hükümet diğer demokrasi araçlarını uygularken, bu fikirleri doğru kişiye götürmekte zaman kazanma yönünde daha fazla itici güç sağlayacak. Kağıt belgeler, kağıt üzerindeki talepler ve mektupların yanı sıra zaman harcatan toplantılardan kurtuldukları için zaman ve paradan da tasarruf edecekler.
Fakat bir kesim, o da yaşlılar, büyük oranda olumsuz etkilenmiş gibi görünüyor.
71 yaşındaki Menka Hristovska SETimes‘a şunları söylüyor: “Bilgisayarda çalışmayı bilmesem de, bence bu iyi bir fikir. Torunum çoğu zaman bilgisayar başında ve yanıtlarımı ona yazdırıyorum.”
