İstatistikler Karadağ’da iş ve yatırım yapmakla ilgilenen Türk işadamı sayısının giderek arttığını gösterirken, her iki ülkedeki yetkililer Türk yatırımcıları başta altyapı, enerji, turizm, ulaştırma ve deniz ticareti gibi çeşitli sektörlerin gelişimi olmak üzere ülkedeki varlıklarını artırmaya çağırıyor.
Analistler ve yetkililer, Karadağ ve Türkiye’nin ticaret ve yatırım alanındaki işbirliğini olumlu ve ilham verici olarak görüyor. 2011 yılı sonunda ikili ticaret, bir önceki yıldan 25 milyon avro artışla 32 milyon avro olarak gerçekleşti. Her iki taraf da bu hacmi bir yıl içinde ikiye katlamaya hevesli görünüyor.
Her ikisinin de, ekonomik işbirliği ve karşılıklı yatırımları güçlendirmeye yönelik yasal tabanı iyileştirmeye çalıştığı yönünde cesaret verici işaretler görülüyor.
Karadağ Başbakanı İgor Luksiç’in Mart ayında Türkiye’ye yaptığı ziyarette, başta sivil havacılık, sosyal güvenlik ve yatırımların korunması olmak üzere ekonomik işbirliğini ilerletme amaçlı beş anlaşma imzalandı.
Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ziyarette yaptığı konuşmada, “Anlaşmalar, başta 32 milyon avro seviyesinde olan mal ticaretini 76,2 milyon avroya çıkarmak olmak üzere karşılıklı işbirliğini ilerletmeyi hedefliyor.” dedi.
Uzmanlar, Türkiye ile Karadağ arasında 2010 yılından beri var olan serbest ticaret anlaşmasının, Türk firmalarının kendilerini bölgedeki diğer pazarlara tanıtması ve daha geniş bir tüketici yelpazesine ulaşmasına kapı açtığını söylüyor.
Türk Hava Yolları’nın Karadağ seferlerini haftada üçten dörde çıkarması da bir teşvik unsuru olarak kabul ediliyor.
Başta enerji, tarım ve ulaştırma alanında olmak üzere karşılıklı ticareti artırma amaçlı Türkiye-Karadağ Ortak Ekonomi Komitesi Toplantısı protokolünün 18 Nisan’da Ankara’da gerçekleşen imza törenine katılan Karadağ Başbakan Yardımcısı Vujica Lazoviç, enerji sektöründeki işbirliğinin bilim, sağlık ve eğitim alanlarına da yayılması gerektiğini vurguladı.
Şu anda Karadağ’da, başta altyapı, enerji ve inşaat sektörlerinde faaliyet gösteren önemli sayıda Türk firması bulunuyor. Bu firmalardan birisi olan ENKA, geçtiğimiz günlerde Karadağ’da altyapı -Berane belediyesindeki havalimanı inşaatı ve hidroelektrik projeleri- yatırımlarına ilgi gösterdi. Henüz birkaç gün önce de, Türk Tosyalı Holding Niksiç’te zor durumdaki Karadağ çelik haddehanesini 15,1 milyon avroya satın aldı.
Karadağ’daki en büyük Türk yatırımı, bugüne kadar ülkeye 50 milyon avro yatırım yapmış olan Gintaş Group. Bu şirket Podgorica’nın en büyük alışveriş merkezine ve sebze haline sahip ve Nisan ayında uluslararası Ramada markası altında Karadağ’ın ilk iş otelini açtı.
Gintaş Group, arazi ıslahı ve turizm alanlarında da çeşitli faaliyetlerde bulunuyor.
Gintaş Group’un Karadağ’daki Pazarlama Müdürü Emilija Damjanoviç SETimes‘a verdiği demeçte, “Karadağ hızlı büyüyen bir ekonomi ve güzel, bozulmamış bir doğaya sahip bir ülke ve bu da çeşitli sektörlere yatırım olanağı sağlıyor.” diyor.
Damjanoviç, “Karadağ’da üzerinde çalışacağımız bir sonraki proje, Herceg Novi belediyesinin atık su sorunlarının çözümüyle ilgili olacak.” diye ekliyor.
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesinin Türkiye Ulusal Heyet Başkanı ve AK Parti milletvekili İsmail Safi, iki ülke arasındaki ekonomik potansiyeli değerlendirmenin önemini SETimes’a değerlendirdi.
Safi, Karadağ ile Türkiye arasındaki sık işbirliği ve tüm seviyelerde devam eden iletişimin, ekonomik işbirliğini ilerletmeye güçlü bir zemin sağladığını düşünüyor.
Milletvekili, “İlk olarak, Türk yatırımcılar ülkenin hidro-enerji ve alüminyumdaki potansiyeline odaklanmalı. Ardından, ülkenin sadece geçen yıl 1,2 milyon turist ağırladığı düşünüldüğünde turizm de Türkiye için elverişli bir hedef olabilir. Bu da, 600 bin nüfusa sahip bu Adriyatik ülkesinde hizmet sektöründe bir miktar dış kaynak kullanımına geniş bir potansiyel sağlıyor.” diyor.
Safi, faaliyet alanlarını çeşitlendirmek için Türk firmalarının Karadağ’daki özelleştirme sürecinin de bir parçası olması gerektiğini sözlerine ekliyor.
İki ülke arasındaki dokunulmamış ticaret ve ekonomik potansiyelden faydalanmak için, Türkiye bu yıl tüm devlet başkanlarının katılacağı iki adet iş konferansı düzenleyecek.
Safi, “Bu iş konferanslarından biri 26 Haziran’da Türkiye’de, diğeri ise bu yıl içinde Karadağ’da düzenlenecek.” diyor.
Milletvekili, “Önümüzdeki aylarda İstanbul’da büyük bir Balkan Forumu düzenlemeyi de planlıyoruz ve Türk mevkidaşlarıyla temaslar kurmaları için çok sayıda iş insanı ve turizm acentesini davet edeceğiz.” diye ekliyor.
Ocak ayında, Marmara Grubu Vakfı Başkanı ve fahri Karadağ Başkonsolosu Akkan Suver, Karadağ’ın geçmişi ve bugünü hakkında bir kitap yazdı.
Suver, iki ülke arasındaki karşılıklı ekonomik ve ticari ilişkileri ilerletme amaçlı girişimler hakkında iyimser düşünüyor.
SETimes‘a konuşan Suver, “Mayıs ayında, serbest ticaret anlaşmalarındaki ilişkileri derinleştirmek amacıyla Türk ve Karadağlı yetkililer arasında kapsamlı bir toplantı yapılacak. Bu yüzden, iki ülke arasındaki dokunulmamış potansiyelin önümüzdeki dönemde çok daha netleşmesini bekliyorum.” diyor.
Suver’e göre, yakın gelecekte iki ülke başta enerji sektöründe olmak üzere ilişkileri ilerletecek. Suver, “Türkiye’den Karadağ’a olası bir doğal gaz nakli yönünde atılmış bazı olumlu adımlar var ve bu da … ilişkileri teşvik edecektir.” diyor.
Bu haber Southeast European Times muhabiri Podgorica’dan Drazen Remikoviç’in katkısıyla hazırlanmıştır.
