Makedonya nüfus sayımı planlandığı gibi 1 Ekim’de başlasa da, Devlet Nüfus Sayımı Komisyonu (DPK) Başkanı Vesna Yanevska ve yardımcısı Abdumenaf Bedzheti’nin bir önceki gün gerçekleşen sürpriz istifası halkı şok etti.
Yanevska, görevini nüfus sayımı sürecini saran sahtekârlıklar yüzünden bıraktığını söyledi.
Komisyon başkanı, “yasaya ve Eurostat yöntemlerine tamamen aykırı bir şekilde”, vatandaşların kimliklerini kimlik kartları ve pasaportlarının fotokopileriyle belirleme girişimleri olduğunu söyledi.
Yanevska, “Arnavut ve Türk toplumlarından gelen komisyon üyeleri, nüfus sayımı sürecinde asgari bir güvene bile izin vermiyorlar. Sahadan gelen bilgiler, yeni bir nüfusa sayımı tahrifatı üzerinde çalışıldığını öne sürüyor.” dedi.
Yeni atamalarla hemen yeri doldurulan istifalara rağmen, Eurostat gözlem heyeti olumlu bir değerlendirmede bulundu.
Eurostat Müdürü Peter Everaers, “Makedonya’nın başarılı bir nüfus sayımı yapacağı kesin olmaktan da ötedir… Ülke, güvenilir ve nicel bir veri toplamasına hazırdır.” dedi.
Yurt dışında oturan Makedon vatandaşların nüfus sayımına katılmaya uygunluğuyla ilgili yorum, Makedon ve Arnavut siyasi partileri arasındaki anlaşmazlığın odak noktası oldu.
Uzun tartışmalar sonrasında, ülkenin İstatistik Dairesi Başkanı Blagica Novkovska belirleyici bir yanıt verdi.
“Yasada… yurtdışında yaşayan ve son 12 ay içinde Makedonya’ya sadece birkaç gün gelmiş olan kişilerin sayılmayacağı ve toplam nüfus rakamına dahil edilmeyeceği açıkça belirtilmektedir.”
SETimes‘a konuşan University American College Hukuk Profesörü Zvonimir Yankulovski, nüfus sayımının siyasi veya etnik bölünmeye zemin sağlamaktan çok, mevcut durumun bir fotoğrafını çeken karmaşık bir istatistik işlemi olduğunu söyledi.
Yankulovski, “Nüfus sayımını etnik toplumların yüzdesini artırma amaçlı bir yarışa döndürme girişimleri yanlış ve sorunludur ve bunlara izin verilmemelidir.” dedi.
Arnavutların büyük kısmı, Makedonya nüfusunun %30 veya daha fazlasını oluşturduklarını ileri sürüyor. 31 yaşındaki Üsküplü Gazmen Kadri, Arnavutlar arasında yaygın bir görüşü dile getirerek, yurt dışında ikamet süresinden bağımsız olarak herkesin sayılması gerektiğini söyledi. Kadri, “Bunların bir kısmının yurt dışında yaşaması, sayılmamaları gerektiği anlamına gelmez.” dedi.
Makedonlar ise Kosova, Arnavutluk, Sırbistan’ın güneyinde ve başka yerlerde yaşayan Arnavutları kapsayan ve Makedonya ve diğer ülkelerde yapılan nüfusa sayımlarını ikiye katlayan bir tezgâh olduğunu ileri sürerek buna hiddetle karşı çıkıyor.
TMRO-VEP partisi genel başkanı Strasho Angelovski SETimes‘a verdiği demeçte, “2002 nüfusa sayımında Arnavutların sayısı, toplam nüfusun %20’sinden fazlasını oluşturan azınlıklara özel haklar ve imtiyazlar sağlayan anayasa değişikliklerine uyması için yapay olarak yükseltildi. Bu şekilde Makedonya’da, nüfusun %16 veya %17’sini oluşturmalarına karşın ikinci bir kurucu toplum oluşturuldu.” dedi.
Angelovski, 2002 nüfus sayımının tekrarının, Makedon ulus devletine yönelik bir tehdit olarak algılanacağı için yaygın bir hoşnutsuzluğa yol açabileceğini savunuyor.
Genel başkan, “Ancak sayımda Arnavutların gerçek yüzdesi ortaya konursa, uluslararası toplumun bu etnik azınlığa toplu haklar ve imtiyazlar sağlama girişimleri başarısız olacak. Bu da şiddete yol açarak, Balkanlar’da barışı tehlikeye düşürebilir.” dedi.
Öte yandan hükümet, 1-15 Ekim nüfus sayımı dönemi boyunca kamu idaresinde çalışan bütün nüfus sayımı görevlilerinin katılımı ve bunların yöneticilerinin de onları görev sorumluluğundan azat etmeleri yönündeki yasal şartı yineledi.
Ancak Gostivar Belediye Başkanı Rufi Osmani, belediye çalışanlarına nüfusa sayımına katılmakla belediyede çalışmak arasında seçim yapmaları yönünde bir ültimatom yayınladı.
Etnik Arnavut kökenli Osmani, bu hareketini belediyenin normal işleyişi için gerekli olduğunu söyleyerek açıkladı.
Osmani, belediye çalışanlarının yarısından fazlasının nüfus sayımında görev yaptığını ve bunun yerine belediyenin acil sorunlarına odaklanmaları gerektiğini belirtti.
Hükümet, sayım sonuçlarını Aralık ayında açıklamayı beklediğini duyurdu.
