Yunanistan’da ekonomik krizle mücadelede ardı ardına alınan önlemlerle bir yandan halkın alım gücü düşerken, öte yandan işsizler ordusunun yüzde 20’ye dayanması da ülkede daha önce hayal edilemeyen uygulamaların hayata geçirilmesine sebep oluyor. Sebze, meyve ve bakliyat gibi ürünler, ‘aracı’ları devre dışı bırakan çiftçiden direk olarak vatandaşa yarı fiyatına ulaştırılıyor.
Yunanistan’da ekonomik krizden acı çeken üretici ile vatandaşın dayanışma ruhu devreye girdi. Çiftçiden alınan ürünün marketlere gelene kadar ‘aracı’lar tarafından fiyatların şişirilmesi, üretici ile halkın işbirliği yapmasıyla sonuçlandı. Kuzey Yunanistan’da “Patates Hareketi” olarak başlayan uygulama rağbet görünce, ülke geneline yayılan girişim “Gıda Hareketine” dönüştü.
Üreticiden direk halka yüzde 50 ucuza satılan patates, soğan, sebze, bakliyat ve zeytinyağı, “aracı mafyasını” çileden çıkardı. Üreticiden aldıklarını ürünlere koydukları fahiş kar oranlarını kaybetmekle karşı karşıya kalan aracılar, çiftçileri tehdit etmeye başladı. Aracılar, çiftçiye ürünlerini doğrudan halka, belediyelere ve kurumlara satmamaları konusunda uyardı.
Yunanistan’da tarladan kilosu 15 sente alınan Nevrokopi patatesi, marketlerde 80 sente satılıyor. Vatandaş, en az 40 sent hava parasını aracılara ödemek zorunda kalıyor. Ekonomik kriz döneminde bir sentin bile hesabını yapan halk, üreticinin ülkenin bir çok bölgesinde oluşturulan noktalardan vatandaşa doğrudan sattıkları patatesin kilosunu sadece 25 sente satın alabiliyor. 10 gün gibi kısa sürede ülke geneline yayılan uygulamadan vatandaş karlı çıkarken, devre dışı kalan aracılar ise saç baş yoluyor.
Her bölgede farklı uygulamalar var. Belediyeler, çiftçi ile direk irtibata geçerek organizasyonda önemli rol oynuyor. Bazı bölgelerde önceden duyurusu yapılan meydana TIR’larla getirilen patates, soğan vs gibi temel gıda maddeleri, vatandaşa market ve pazarlarda satılan fiyatın yarısına ulaştırılıyor. Atina’daki Pallini Belediyesi ise ucuz patates almak isteyenlerden yazılı ya da internet üzerinden başvuru alıyor. Kaç kilo patates almak istediğini beyan eden vatandaş, 8 Mart’ta belirtilen noktaya giderek yarı fiyatına patates alabilecek. Belediyeler, internet üzerinden de sipariş kabul ediyor. Çiftçiler, ülke genelinde hayata geçirdikleri kampanya ile yüzlerce ton patatesi vatandaşa ulaştırdı.
ELEKTRONİK HAL’E İLGİ ARTIYOR
Öte yandan bir farklı uygulama da Kalkınma Bakanlığı’ndan geldi. Selanik piyasası ile anlaşan Bakanlık, halkın daha ucuz sebze ve meyve yiyebilmesi için internet üzerinden sipariş almaya başladı. “Elektronik hal” adı verilen uygulama ile üretici, satmak istediği ürünler ile miktarını bildiriyor. Bu şekilde vatandaş da internet üzerinden perakende fiyatının yüzde 50’sinden bile daha ucuza sebze ve meyvesini temin edebiliyor.
Örneğin üreticide 44 sente satılan domates, aracıların devreye girmesi ile birlikte halka 1,40 Euro’ya ulaşıyor. İnternet üzerinden sipariş verenler ise 1 Euro’ya filesini doldurabilecek. Bu uygulama ile Bakanlık, üreticinin ürün fiyatı ile perakende satış fiyatı arasındaki makasın daha fazla açılmasının önüne geçmeyi planlıyor.
