Analistler, Belgrad ile Priştine arasında geçtiğimiz ay varılan anlaşmanın uygulanmasına ilişkin realitelerin, Sırp yoğunluklu kuzey Kosova bölgesine yeni meydan okumalar getirdiği görüşündeler.
Kosova’daki Sırplar bu ayın başlarında anlaşmayla ilgili referandum düzenlemeyi planladıklarını söylemesine karşın, Priştine’deki yetkililer Sırbistan’ın Kosova topraklarıyla ilgili oylama yapamayacağını ileri sürdü.
Kosova Cumhurbaşkanı Atifete Yahyaga’nın sözcüsü Arber Vllahiu SETimes‘a verdiği demeçte, “Organizasyonun biçimi ve tarzı; bir referandumda ele alınan meseleler ve referandum düzenlenmesi, Kosova Cumhuriyeti’nin anayasası ve yasalarıyla belirlenir. Başka hiçbir ülke Kosova’da referandum düzenleyemez.” dedi.
Yetkililer, 19 Nisan’da yapılan anlaşmanın Kosova’daki Sırp toplumunun haklarını ve her iki ülkenin Avrupa yolunu tanımladığını söyledi.
Vllahiu, “Anlaşma, Kosova’nın kuzey kesiminde yaşayan Sırp toplumuna anayasa güvencesi altında haklar vermekte ve onlara daha iyi bir yaşam ve bütün Kosova vatandaşlarıyla eşitlik olanağı sağlamaktadır.” dedi.
Sırp yetkililer de buna katılıyor.
Başbakan İvica Daciç, Priştine ile yapılan anlaşmanın uygulanmak zorunda olduğunu ve kimsenin “Sırbistan’ı başka bir felakete daha sürüklemeye” hakkı olmadığını söyledi.
Kosovalı Sırplara seslenen Daciç, “Bu anlaşma uygulanmak zorundadır, tek soru bunu birlikte yapıp yapmayacağımızdır, ki yaparsak çok daha iyi olur.” dedi.
Belgrad bu anlaşmayı uygulamak için gereken bütün mekanizmalara sahip olmasına karşın, bunları uygulamak istemiyor.
Daciç, “Mekanizma basit: ödemeleri kesersiniz, iş yerlerini kapatırsınız ve sözde paralel kurumlar sorununu çözmüş olursunuz.” dedi.
Belgradlı yetkililer, bu tedbirlerden nasıl kaçınılacağı konusunu görüşmek üzere bu hafta kuzey Kosova’dan Sırplarla bir araya gelecek. Ancak analistlere göre, anlaşmaya karşı muhalefetin aşılması zor olabilir.
Anayasa ve Parlamento Araştırmaları Enstitüsü’nde görevli Kosovalı avukat Luz Balaj konuyla ilgili olarak SETimes‘a verdiği demeçte, “Sırp vatandaşları, bu anlaşmanın Kosova’nın tanınmasına dair unsurlar barındırdığının farkında, zira bu ikili bir anlaşma ve vatandaşlara anayasaya sadık kalma zorunluluğu getirecektir.” şeklinde konuştu.
KIPRED’in Kosovalı kıdemli araştırma görevlilerinden Ardian Arifaj ise Belgrad’ın kuzey Kosova’daki rolünün oldukça önemli olduğuna işaret etti. SETimes‘a konuşan Arifaj, “Belgrad, kuzey Kosova’daki gelişmelerde anahtarı konumunu koruyor. Kuzeyde, Belgrad’ın bilgisi ve parmağı olmadan hiçbir şey olmaz.” dedi.
Ancak Arifaj, başka seçenek olmadığını söyledi.
Arifaj, “Anlaşma uluslararası bir proje ve tarafların onu uygulamaktan başka çözümleri yok.” dedi.
Buna rağmen, kuzey Kosovalı Sırpları ikna etmek zor olacak.
Kuzey Kosova ve Metohiya Sırp Ulusal Konseyi Başkanı Milan İvanoviç, Brüksel anlaşmasının Sırpların hayati çıkarlarını tehlikeye attığını ve uygulama planının ise “her şey mahvettiği ve arkasında yatan niyetlerin olumsuzluğu bariz olduğu” için daha da kötü olduğunu ileri sürdü.
Kosovalı muhalefet partisi Vetevendosje’nin lideri Albin Kurti de anlaşmayı eleştiriyor.
Kurti, “Kurumsal bütünleşme, Sırpların değil, Sırp temsilcilerin bütünleşmesidir. Bu yüzden de, kurumsal bütünleşmedeki sınırlı bütünleşme kırılgandır. Bütünleşme bir hoşgörü meselesi değil, eşitlik meselesidir.” dedi.
Priştine ile Belgrad arasındaki anlaşma Kosovalı Sırplar tarafından kabul görecek şekilde nasıl uygulanabilir? Düşüncelerinizi yorum bölümünde belirtin.
