Eski Yugoslavya ilgili belki de en önemli savaş suçları davası olan, 16 yıldır kaçak durumundaki Ratko Mladiç’in davası, Lahey mahkemesinin çalışmalarının sonuna denk geldi. Mahkemenin görev süresi 2014 yılında sona eriyor.
Bu gerçeğin farkında olduğu belli olan Mladiç, hukuk sürecini yavaşlatmak için elinden geleni yapıyor.
Yugoslav Avukatlar Komitesi Müdürü Milan Antoniç SETimes’a verdiği demeçte, “Açıkça görülüyor ki Mladiç avukat seçmesi için tanınan süreyi uzatarak ve mahkemeye saygı duymayarak davayı mümkün olduğu kadar yavaşlatmaya çalışacak.” dedi.
Antoniç, mahkemenin bu durumu önceden görüp etkili bir yargı sürecini mümkün kılacak bir strateji geliştirmesi gerektiğini söyledi.
Uluslararası mahkeme huzuruna ilk çıkarılışında Mladiç, iddianameye cevap vermeyi reddetti ve yasal savunma ekibini seçmek için bir aydan uzun bir süre istedi.
Mahkemeye ikinci çıkarılışında, Mladiç iddianamenin belli noktalarına değinmek istemedi ve sürekli olarak yargıçlara müdahale etti. Sonuç olarak da, Yargıç Alfons Ori Mladiç’i mahkeme salonunda çıkardı.
Buna rağmen, mahkeme savcısı Serge Brammertz şüphecilere iddianamenin düzenlendiği ve Radovan Karaciç ile ilgili iddianameyle uyumlu hale getirildiğine dair güvence veriyor.
Saraybosna merkezli Dnevni Avaz gazetesine verdiği demeçte Brammertz, “İddianame iyice yerleşti ve iddia makamı sanık aleyhindeki süreci hızlandırmak için elinden geleni yapacak.” dedi.
Brammertz, savcılığın son 17 yıldır karmaşık davalarla ilgili çok şey öğrendiğini ve bunun da Mladiç’in davasında çok yardımcı olacağını söyledi.
Ancak bazı hukuk uzmanları, Mladiç’in iddianamesinin belirgin derecede kısaltılması ve davanın hızlandırılması gerektiğini savunuyor.
Bir hukuki tavsiyede, davanın safhalar halinde düzenlenmesi öneriliyor. Her safhadan sonra, hakimler birtakım suçlamalar hakkında karar verebilecekler. Örneğin, Mladiç önce Srebrenica’daki soykırımdan, sonra da iddianamedeki diğer suçlamalardan yargılanacak.
Belgrad İnsan Hakları Merkezi (BCHR) araştırma görevlisi Zarko Markoviç SETimes’a verdiği demeçte, “Mladiç sadece Srebrenica’da değil, BH’deki diğer belediyelerde de soykırımla suçlanıyor. Savcılığın elinde bununla ilgili birçok delil var ve belki de en mantıklısı iddianamedeki bu suçlamalardan başlamak olacak.” dedi.
BCHR’nin araştırmasına göre, BH vatandaşlarının yaklaşık %62’si -Sırp Cumhuriyeti’nde %44-, mahkeme ne kadar uzarsa uzasın, sanığın bütün suçlamalardan yargılanması gerektiği görüşünde.
Bazıları, Mladiç’in engelleme taktikleri nedeniyle davasının Slobodan Miloseviç gibi hapishanede ölümle sonuçlanmasından endişe ediyor. Mladiç şu anda yaşlı ve zayıf bir adam ve sağlığından endişe ediliyor.
Mahkeme savcılık asistanı Frederick Swinnen, kesin olan tek şeyin, iddia makamının “büyük olasılıkla Mladiç’in Radovan Karaciç ile birlikte yargılanmasını önermeyeceği” olduğunu söyledi.
Uzmanlara göre, Belgrad’da Mladiç’in Sırbistan’ın BH’deki savaşa katılımıyla ilgili söyleyebileceği şeylerle ilgili büyük bir korku var.
Uluslararası hukuk profesörü Vojin Dimitrijeviç SETimes’a verdiği demeçte, “Srebrenica operasyonu sırasında SR Yugoslavya makamlarının doğrudan komutası altında bulunduğunu ve onların rızası veya emri dışında hiçbir şey yapılmadığını kanıtlayabilir.” dedi.
AB’nin Sırbistan Raportörü Jeljko Kacin, Mladiç’in davranış şeklinin kendisini kahraman olarak görenlerin bile desteğini kaybetmesine yol açtığını belirterek, sanığın adalete teslim edilmesinin geçmişin yaralarının sarılmasının önünü açtığını da sözlerine ekliyor.
SETimes’a konuşan Kacin, “Mahkemeler kendileri Boşnak, Hırvat ve Sırp halkı arasında uzlaşma sağlayamaz; suçu bireyselleştirip, toplumun sorumluluğunu götürürler.” dedi.
Kacin, ancak bu şekilde liderlerin insanların zihinlerindeki milliyetçi duvarları yıkabilecek bir konumda olacaklarını da ekledi.
SETimes.com
