Mestanlı Belediyesinin Mandacı köyünde bugün yapılan geleneksel maye 5 binden fazla kişiyi bir araya topladı. Bu yılkı mayeye gösterilen yoğun ilgiye sebep, Hak ve Özgürlükler Hareketinden Kırcaali milletvekili Ünal Tasim ve iş adamları baba ve oğul Hüsnü ve Fuat Güven’in sağladıkları mali kaynaklarla restore edilip yenilenen Alevilerin ibadet ettikleri Elmalı Baba Tekkesinin resmi açılışı oldu.
Alevilerle beraber, mayede birçok Sünni Müslümanlar ve de Hıristiyanlar bulundu. Ayrıca resmi törene Bulgaristan’ın çeşitli yerlerinden ve komşu Türkiye, Yunanistan, Romanya ve Makedonya ülkelerinden heyetler katıldı.
Açılışta resmi misafirler olarak Hak ve Özgürlükler Hareketinin (HÖH) Genel Başkanı Ahmed Doğan, Bulgaristan Müslümanlarının Başmüftüsü Mustafa Aliş Hacı, Yüksek İslam Şura Başkanı Şabanali Ahmed, Güney Bulgaristan Cem Vakfı Başkanı Mustafa Mustafa, Türkiye Cem Vakfı Başkanı Prof. Dr. İzzettin Doğan, T.C. Filibe Başkonsolos Yardımcısı Elif Kutlu, Güney Bulgaristan Cem Vakfı Başkan Yardımcısı Sadulla Dede, Elmalı Baba Tekkesi Başkanı Mehmedali Halife Dede, Kuzey Bulgaristan’dan Halife Dede Halibram Kos, Yunanistan heyeti Başkanı Mehmed Halife Dede, Romanya heyeti Başkanı Aydın Şakir, Makedonya’dan Dünya Bektaşiler Lideri Hacı Dede Edmond Brahimay Mondi Baba, Almanya’dan Avrupa Alevi Birliği Konfederasyon Başkan Yardımcısı Mehmedali Çankaya, HÖH Kırcaali İl Teşkilatı Başkanı Bahri Ömer, Mestanlı Belediye Başkanı Erdinç Hayrulla, Güney Bulgaristan Cem Vakfının tüm Yönetim Kurulu üyeleri, HÖH partisinin Parlamento Grubu üyeleri ve Kırcaali Milletvekili Ünal Tasim yer aldılar.
Ayrıca tekke açılışı töreninde Bulgaristan Parlamentosu Başkan Yardımcısı Hristo Biserov, HÖH Genel Başkan Yardımcıları Lütfi Mestan ve Ruşen Riza, HÖH Gençlik Kolları Başkanı Ceyhan İbramov, HÖH milletvekilleri Günay Sefer, İskra Mihaylova, Petya Raeva, Güner Serbest ve Necmi Ali, Kırcaali ilinin Belediye Başkanları, Yerel Meclis Başkanları, Meclis Üyeleri ve başka siyasi adamlar resmi misafir idiler.
Alevilerin saydıkları Hz. Ali’nin tanıtılmasıyla başlayan programda kürsüye ilk çıkan Müstafa Aliş oldu. Bulgaristan Müslümanlarının dini önderi herkesin adına Cenabı Allah’tan birlik beraberliğin korunmasına yönelik bir dua okudu.
Organizatörler adına misafirleri ve Alevi topluluğunu selamlayan Sadullah Dede de Alevilere has bir dua etti ve onların bugün oldukları gibi Sünni Müslümanlar ile hep beraber, birlik, beraberlik, hoşgörü, kardeşlik, barış, anlaşma içerisinde yaşamaları çağrısında bulundu. Dede, “Birlikten dirlik doğar” atasözünü hatırlatarak, tüm Müslümanların geçmişte yaşanılan ayrımcılığı aşarak, 21. asra yakışan medeni görüşle el ele verip bir olurlarsa, ancak güçlü olacaklarını vurguladı. Sadullah Dede, Alevilerin İslam topluluğunun ayrılmaz bir parçası olduğunu ve onun için Sünnilerin onları daha iyi tanımaları gerektiğini savundu.
Ahmet Doğan’ı “Bulgaristan’ın Mustafa Kemal Atatürk’ü” olarak adlandıran Sadullah Dede konuşmasına ünlü Mevlana’nın hoşgörü sözleri ile son verdi.
Ev sahibi konumundaki Erdinç Hayrullah misafirleri selamlamasında restore edilen Elmalı Baba Tekkesinin açılışından memnuniyetini dile getirdi. Başkan, “Elmalı Baba Tekkesi çok asırlık tarihinde birçok sarsıntılar geçirmiştir, fakat her zaman faaliyet sürdüren bilim ve manevi merkez olmuştur. Bu yerin insanları birleştirdiği ortada. Zorluklarda, çilelerde, işlerde ve bugünkü gibi mutlu bayramlarda yine beraberiz. Hep beraber yarın da daha güçlü ve özgüvenimiz daha büyük olacak” dedi. Başkan, Elmalı Baba Tekkesinin restore edilmesini sağlayan Ünal Tasim’e ve Hüsnü ve Fuat Güven’e, ayrıca özel inşaatı gerçekleştiren kişilere Belediye adına teşekkür etti. Erdinç Hayrullah, “Restore edilen cami eski zamanların havasını taşıyor. İnsan severlik, hoşgörü ve insan asaleti bu yerde yansıdı. Elmalı Baba Tekkesinin daha da çekici bir merkez olacağından ve Mestanlı Belediyesinde dini, kültürel tarihi turizmin gelişmesine katkıda bulunacağından eminim” diye altını çizdi.
Sırasıyla Alevi topluluğunu ve törene katılan misafirleri Halibram Kos, Mehmed Halife Dede, Aydın Şakir selamladılar.
Dünya Bektaşiler Lideri Mondi Baba Alevileri selamlama konuşmasında, “Bir dergâhın, bir caminin, bir cem evinin inşa edilmesi bir Allah’ın evinin inşa edilmesidir. Çünkü orada herkes Allah’a ibadet ediyor. Allah’ın evinde olan herkesin birbirlerini sevmesi gerekiyor. Bu evler her zaman barış, sevgi, saygı evi olacaktır. Bilindiği gibi, İslam’ın ön şartları dört tane direğe tutunuyor: Şeriat, Tarikat, Hakikat ve Marifet. İslam dini bir ağaç gibidir. Onun gölgesi Şeriatı, dalları Tarikat, yaprağı Hakikat ve meyvesi Marifettir. Biz de İslam’ın olduğu şekilde olmamız lazım. Allah’a karşı ve aramızdaki sevgiyi artırmamız gerekiyor” diye çağrıda bulundu.
Mehmedali Çankaya, Alevilere hitaben Avrupa Alevi Birliği Konfederasyonunun Almanya’da bulunan derneklerine her zaman her hangi problem durumunda başvuruda bulunabileceklerini belirtti. Sayın Çankaya, Alevilerin birleşerek dünya Alevi topluluğu kurmalarına ve problemlerini paylaşarak, beraber çözüm yolu aramalarına davet etti.
Milletvekili Ünal Tasim, “Benim arkadaşlarım Hüsnü ve Fuat Güven ve benim için bugün bu dini kompleksi size tanıtmak için çaba harcadığımız dört yılın son günü. Bir sene bu mozaiği nasıl birleştireceğimizi düşündük. Hala burada okuyan Ahmet ağabey, burada okumuş ve okutmuş Fuat Güven’in dedesi gibi insanlar olsa da, Bulgaristan’da Elmalı Baba Tekkesi hakkında yeterince bilgiye sahip kişiler yok diyebiliriz. Böylece bir sene kaybettik ve Türkiye’den uzmanlara başvurmak zorunda kaldık. İyi ki, bizlere yardımcı olacak başta mimar Adnan olmak üzere en iyi ekibi bulduk. Onlar daha önce İstanbul’da böyle bir proje yapmışlardı, bizlere de fikir projesini sundular” diye ifade etti. Milletvekili, Elmalı Baba Tekkesi fikir projesini Ahmet Doğan’a tanıttıklarını ve onun kendilerine çok değerli talimatlarda bulundukları için teşekkürlerini sundu. Ünal Tasim daha sonra Başmüftülük ve Kırcaali Bölge Müftülüğünden de proje için onay aldıklarını belirtti. Milletvekili, projenin gerçekleşmesinde son ana kadar yardımcı olan Güney Bulgaristan Cem Vakfına ve tüm Alevi topluluğuna ve de Mestanlı Belediyesi tarafından onaylanan iş projesi için de teşekkür etti. Milletvekili, “Eğer siz bizim yaptığımızın yarısını onaylarsanız, biz çok mutlu olacağız” diye ifade etti.
Ünal Tasim heyecan içinde kendisi yerine Elmalı Baba Cami Encümenliği Başkanına anahtarı Prof. Dr. İzzettin Doğan’ın teslim etmesini rica etti.
Aynı şekilde Sayın Ahmet Doğan’ın da Tekke anahtarını Dedeye vermesi ricasında bulundu.
Toplanan kalabalık tarafından çok sıcak karşılanan Ahmet Doğan, tekkenin anahtarını dedeye teslim edince yaptığı kısa konuşmasında bugünün burada bulunan herkeste yarattığı güzel duygu için derin iz bırakacağını belirtti. Sayın Doğan, “Benim hayatımda özellikle bugün bu anahtarla iz bırakacak. Bu törende bulunan herkesin bir duada bulunmasını istiyorum. Bu anahtarın, Bulgaristan’da, Balkanlar’da ve Avrupa’da hoşgörü ve beraberlik kapısını açmasına dua edelim. Değerli kardeşlerim, Kırcaali ve bölgeyi Avrupa ölçülerinde hoşgörü başkentine dönüşmesini diliyorum” diye ifade etti.
Prof. Dr. İzzettin Doğan, tekkenin açılışından duyduğu memnuniyeti ifade etti ve dünyadaki dinler arasında birlik ve anlaşma örneği olacağını belirtti. Prof. Dr. Doğan, “Tüm Bulgaristan vatandaşlarının Bulgaristan’da Ahmet Doğan gibi bir siyasi lider olduğu için mutlu olmaları gerekiyor. O, ekibiyle beraber, etnik ve dini mensubiyetleri gözetmeden insanlar arasında daima hoşgörü olmasına çalıştıklarını ispat ettiler” diye konuştu.
Resmi açılıştan sonra mayeye gelenler zengin kültür müzik programı izlediler. İlk önce sahneye Ferad Murad, Hasan Hasan ve Seval Ali olmak üzere üç saz ustası çıktılar. Onların ardından Hasköy Semah Grubu Alevi kültürüne ilişkin gösteri sundu. Kırcaali’de yeni kurulan “Buket” Otantik Rumeli Türküleri Grubu da orkestrası eşliğinde söylediği türkülerle programı renklendirdi. Sahneye son çıkan Kırcaali “Ömer Lütfi” Türk Folklor Topluluğu gösterdiği muhteşem Rumeli halk oyunlarıyla dağılmaya başlayan halkı tekrar bir araya topladı. Yetenekli gençler, bu kez de seyircilerin gönlünü fethettiler, keyifli dakikalar yaşattılar. Ayrıca küçük solistler Duygu Ali ve Hüseyin Mert de okudukları sevilen türkülerle herkesi coşturdular.
Müzik programından sonra mayeye yapılan hayvan ve eşyadan ibaret bağışlar sembolik olarak açık artırmayla satıldı. Toplanan mali araçlar seneki maye için kullanılacak. Ardından mayeye gelen herkese hazırlanan 50 kazan etli pilav dağıtımına geçildi. Kurban olarak bu sene tekkenin dedesinden sağlanan üç dana ve on üç kuzu ve de adak yapılan başka 50 hayvan kesildi. Daha sonra maye akşama kadar süren müzik programıyla devam etti.
Mayeyi organize eden Güney Bulgaristan Cem Vakfı ve Mestanlı Belediyesi Elmalı Baba Tekkesini gezmek isteyenlere kılavuzluk edecek kişiler sağlamıştı.
Restore edilip yenilenen Elmalı Baba Tekkesinin ayrı ayrı binaları İslam motifleri bulunduran eski mimari tarzda kaya ve ahşaptan yapılmıştır. Cami eskisi gibi tamamen restore edilmiştir. Tekkenin yenilenmesi projesi Türkiye’den Alevi topluluğuna mensup bir mimarın işidir. Şu ana kadar tekke yerli Alevilerin çabalarıyla ayakta tutulmuştur. Elmalı Baba Tekkesinin özelliği, Balkanlarda eşi benzeri olmayan bir dini merkezde tekke ile caminin bir arada olmasıdır. Elmalı Baba’nın türbesinden başka, tekkede altı evliyanın ve başka Bektaşi erlerinin mezarları bulunduğuna inanılıyor. Ayrıca Müslümanların Peygamberi Hz. Muhammmed’in kızı Hz. Fatima’nın mezarının da burada olduğu söyleniliyor.
Asırlar öncesi bu tekke bilime adanmak için eğitim ve manevi merkezi imiş. Burada Kuranı Kerim’in okutulmasıyla beraber, matematik ve astronomi dersleri de veriliyormuş. Bu dini ve bilim merkezi Osmanlı İmparatorluğu zamanından bu günlere dek korunmuştur.
Gelenek üzere Eylül ayının ilk haftasında gerçekleştirilen Mandacı mayesiyle Alevilerin sonbahar mayeleri başladı.
Resmiye MÜMÜN
