Belgrad belediyesi Yeni Belgrad’daki çok sayıda gayri resmi, kaçak Roman yerleşimini yıkıp sakinlerini çok sayıdaki banliyöye taşıma planlarını sürdürürken, 20 Roman ailesinin Belgrad’ın Resnik banliyösüne taşınması o bölgede protestolara yol açmaya devam ediyor.
Uluslararası Roman Günü olan 8 Nisan’da Resnik’te düzenlenen bir protestoda, 12 polis memuru yaralandı. Memurlar şişeli ve taşlı saldırıya uğradı. Olaylarda iki Resnikli vatandaşın da yaralandığı bildiriliyor. Savcılıktan 12 Nisan Perşembe günü yapılan duyuruda, saldırılara yol açtığı iddia edilen ırksal hoşgörüsüzlüğü yaydıklarından şüphelenilen 14 kişinin eylemleri hakkında soruşturma açılacağı bildirildi.
Sırbistan’ın Roman yerleşimleriyle ilgili uygulaması, Uluslararası Af Örgütü de dahil olmak üzere uluslararası insan hakları örgütlerinden gelen önemli eleştirilerin hedefi oldu. Eleştirilerin büyük kısmı, tahliyelerin zorla yapılması ve taşınmalarda kullanılan metal konteynerlerin yetersizliği konusundaydı.
Uygulamayı yerel insan hakları örgütleri de eleştirdi. Bölge Azınlık Merkezi Koordinatörü Jovana Vukoviç’in SETimes’a açıkladığı üzere, “Romanlara özel yeni yerleşimler oluşturulması tümden bir ayrıma yol açmakta. Romanları toplumun geri kalanıyla aynı konutlara yerleştirmeliyiz.”
Daha önceki yıllarda da Romanların yerleştirileceği belediyelerde protestolar düzenlenirken, Resnik’teki olaylar bugüne kadar Romanların taşınmasına karşı gösterilen en yakın tarihli direniş -ve de en şiddetlilerinden biri- oldu.
Resnikli 37 yaşındaki kuaför Jelena Ristiç SETimes‘a, “Beni endişelendiren şey, buraya gelen Romanların sayısı. Bir ya da iki aile olsa, sorun olmazdı.” diyor.
Belgrad Belediye Başkanı Dragan Djilas kamuoyuna yaptığı açıklamada, Resnik’teki olayları “ırkçılık kaynaklı” olarak nitelendirmesine karşın, yöre sakinlerinin “oraya su, elektrik ve başka şeyler çalan insanların taşınacağından” korkmasını anladığını belirtti.
Yerel STK’lar Belediye Başkanının tepkisini eleştirdi. “Sürekli olarak karışık mesajlar gönderiyor.” diyen Vukoviç şöyle devam etti: “Bir yanda protestoları ırkçı olmakla -ki kesinlikle öyleler- kınayan tek kişi olmasına karşın, diğer yanda bir etnik grubun tamamını suçlulaştırıyor. Belediye Başkanının sözcüsü İvan Nikoliç ise SETimes’a verdiği demeçte, Belediye Başkanının Cuma günü Belgrad’a döndüğünde Resniklilerle konuşmayı planladığını söyledi.
Resnikli 67 yaşındaki emekli kamyon şoförü Jovan Markoviç SETimes‘a şunları söylüyor: “Biz ırkçı değiliz. Kendi Romanlarımız sorun değil. Ama bu yeni Romanlar suçlulardan oluşuyor.”
Yerel Romanlar sorunlarının Sırbistan ile sınırlı olmadığını söylüyor. Popüler bir Roman müzisyen olan 39 yaşındaki Dragan Ristiç, SETimes‘a “Romanların sorunları açısından, Sırbistan bölgedeki ülkelere göre daha iyi veya daha kötü değil.” diyor.29 Mart’ta, Uluslararası Af Örgütü, Hırvatistan İçişleri Bakanı Ranko Ostojiç’in “Roman toplumuyla suç ve toplumsal sorunlar arasında açıkça bağlantı kurduğu” sözlerini eleştirdi.
Uluslararası Af Örgütü’nün 5 Nisan tarihli bir raporunda, Cluj-Napoca’daki yaklaşık 70 Roman ailenin şehrin merkezindeki evlerinden zorla çıkarıldığı ve kentin kenar mahallelerinde standardın altındaki konutlara yerleştirildiği belirtiliyor.
Ayrıca, Kosova’daki 1999 ihtilafından sonra çok sayıda Roman’ın kurşun kirliliği olan kamplara zorla taşındığı da çok iyi şekilde belgelenmiş durumda.
Ristiç Roman karşıtı duygular yeni bir şey olmamakla birlikte, tutumların zamanla değişebileceğine inanıyor. “Burası geçiş döneminde olan birülke; sadece ekonomi ve hukuk alanında değil, zihniyet olarak da.” diyor.
