ABD’nin Uluslararası Kalkınma Dairesi’ne (USAID) göre, Sırbistan “beyin göçünde” dünyada ikinci sırada yer alıyor. 1991 yılından bu yana yaklaşık 150 bin genç, eğitimli insan Batılı ülkelere göç etti.
Uzmanlar, iş bulma zorluğunun eğitimli insanların ülkeyi terk etmelerinin başlıca nedeni olduğunu söylüyorlar.
USAID’in Belgrad’daki Müdür Yardımcısı Marilyn Schmidt SETimes’a verdiği demeçte, “Sırbistan’da gençler arasındaki işsizlikle ilgili veriler kaygı verici. 18-25 yaş arası her beş gençten ikisi işsiz.” dedi.
Belgrad Üniversitesi’nin yürüttüğü yakın tarihli bir çalışmaya göre öğrencilerin yaklaşık %40’ı iş bulmada ana unsuru beceriden çok bağlantı olarak kabul ederken, sadece beşte biri diplomalarının iş bulmada en önemli varlıkları olduğunu hissediyor.
Belgrad’da oturan 27 yaşındaki Srdjan Glishiç SETimes’a verdiği demeçte, “Dört yıl önce, 10 üzerinden 8,9 ortalamayla hukuk fakültesinden mezun oldum. Yedi tane iş görüşmesine gittim, fakat bir başkasının o firmalarda veya kurumlarda arkadaşları veya ailesi vardı ve işi her zaman o kaptı.” dedi.
Sonuç olarak, Belgrad Üniversitesi’nin yürüttüğü bir çalışmaya göre, öğrencilerin %63’lük oldukça yüksek bir bölümü ülkeyi terk etmek istemesine karşın, bu oran geçen yıldan %3 oranında hafif bir düşüş gösteriyor.
Sırbistan’da bir kişiyi belli bir alanda uzman olmak üzere eğitmenin ortalama maliyetinin 210 bin avro olduğu düşünülürse, endişe verici bu eğilim daha da büyük bir sorun haline geliyor.
Sosyolog Jasmina Miletiç SETimes’a verdiği demeçte, “Özellikle hayal kırıklığına yol açan şey, gençlerin yarısından fazlasının hiçbir kamu kurumuna güvenmediğini gösteren veriler.” dedi.
Miletiç, hükümetin imajını bir an önce iyileştirmemesi halinde, kurulduklarında AB tipi kurumlarda çalışacak hiç kimsenin kalmayacağını savunuyor.
Öğrenciler üniversiteye giderken bile iş bulamıyorlar ve her üç öğrenciden ikisinde öğrencinin eğitimini ebeveynleri karşılamak zorunda kalıyor.
Üçüncü sınıf öğrencisi Miloş Petranoviç SETimes’a verdiği demeçte, “Öğrenci hizmetlerinin sunduğu işler çok düşük maaşlı. Benim gittiğim elektroteknik fakültesinin yıllık harcı 1.800 avro ve ailem bunu karşılamak için her yaz kredi alıyor ve çok yüksek faiz oranları ödüyor.” dedi.
SETimes’a konuşan Çalışma Bakan Yardımcısı Radmila Bukumiriç-Katiç, “2010-20 dönemi için yeni bir İstihdam Stratejisi hazırladık. Yeni iş alanları açmak için ekonomik ortamın oluşturulması gerekiyor ve gençlerin burada kalmaları için en önemli şey de bu.” dedi.
Uzmanlar Sırbistan’ın 15 yıl önce diğer bölge ülkelerinden daha avantajlı olmasına rağmen, o zamandan bu yana eğitime çok az yatırım yaptığı ve ekonomisinin sürekli düşüşte olduğu noktasında birleşiyor.
Şu anda en kolay bilişim uzmanları iş bulabilmesine karşın, bu ancak 20 ayda ve ayda 450 ila 700 avro arasında değişen -gelişmiş ülkelerdeki maaşlardan çok daha düşük- ortalama maaşlarla gerçekleşebiliyor.
Ulusal İstihdam Teşkilatına göre, listede 686 kişi üniversite diplomalı bilişim uzmanı olarak yer alıyor. Ocak 2011’den bu yana bunların sadece 208’i iş bulabildi.
Serbest Piyasa Merkezi başkanı Miroslav Prokopijeviç SETimes’a verdiği demeçte, “Yabancı şirketlerin elinde, öğrencilerine iş verdikleri ve vermedikleri okulların bir listesi bulunuyor. Bunun nedeni de eğitim sistemimizin iyi olmaması ve çağdaş şirketlerde çalışabilecek uzmanlar üretmemesi.” dedi.
SETimes.com
