Sırbistan’daki iktidar partisi Demokratik Parti’nin iki numaralı adamı ve tarım, ticaret, orman ve su işlerinden sorumlu hükümet bakanı Dusan Petroviç, Türkiye’nin bölgede önemli bir güç olduğunu ve Sırbistan’ın son derece değerli ve etkin bir ortağı olduğunu söyledi.
Bugün Türkiye’ye yapacağı ziyaret öncesinde Zaman’a özel mülakat veren Petroviç, ülkesinin her alanda ilişkileri Türkiye ile geliştirmek istediğini kaydetti. Sırbistan’ın, Türkiye gibi güçlü bir ülkenin hem Balkanlar’da hem de Avrupa’da önemli bir güç olduğunu kabul ettiklerini vurgulayan Petroviç, Ankara’nın da Balkanlar’da Sırbistan olmadan bir şey yapılamaz görüşünü kabul etmesinden duydukları memnuniyeti dile getirdi.
Petroviç şöyle devam etti: “Her iki ülke de istikrarlı bir Balkan bölgesi görmek istiyor. Bunun en önemli örneklerinden bir tanesi Bosna-Hersek, Türkiye ve Sırbistan arasında sürdürülen üçlü mekanizmadır. Bu sadece Bosna ve Hersek’in değil hem Batı Balkanlar’ın hem de tüm Güneydoğu Avrupa’nın istikrarı için son derece önemlidir.”
Sırpların eskisine kıyasla Türkiye’ye daha olumlu baktıklarının altını çizen Petroviç, geçmişteki acı hatıralardan kaynaklanan önyargıların silinmesinin hem zaman alacağını hem de her iki ülkenin ortak çalışmasıyla ancak aşılabileceğini söyledi. “Geçmişten ders çıkarmamız gerekiyor ki benzer hataları yapmayalım. Tarihi tekrar yazalım veya değiştirelim demiyorum. Ama geçmişi geçmişte bırakmak ve geleceğe bakmamız lazım. Vizelerin kaldırılması ve insanların rahatça seyahat etmesi, turist sayısının her iki yönde artması, karşılıklı güven seviyesinin bugün geldiği noktayı gösteriyor. Bu, kökleşmiş tarihi önyargıların yok edilmesinde önemli bir kazanımdır.” dedi.
Sırp bakan her iki ülkenin özellikle eğitim alanında işbirliği yapmasını önemli bulduklarını belirtti ve şöyle devam etti: “Uzun dönemli sürdürülebilir sağlıklı bir ilişki için hem Sırpça hem de Türkçe konuşabilen, her iki ülkenin tarih, kültür ve diğer özelliklerine saygı gösteren öğrenci ve akademisyenler olmasından daha iyi bir yol düşünülemez.”
Her iki ülke arasında siyasi diyaloğun son derece üst düzeyde devam ettiğine vurgu yapan Sırp politikacı, ortak değer ve tarihi bağlar olmasına rağmen özellikle ekonomi alanında arzu ettikleri işbirliği seviyesini yakalayamadıklarını dile getirdi. “Ekonomi, bilimsel ve diğer alanlardaki işbirliğimizi geliştirmemiz gerekiyor.” diyen Petroviç, imzalanan serbest ticaret anlaşması ve vizelerin kaldırılması uygulamasının bu işbirliği için temel oluşturduğunu savundu.
Başta tarım ve hayvancılık olmak üzere birçok sektörde ortak hareket edebileceklerinin altını çizen Sırp bakan, Türk şirketlerinin Sırbistan’ın Rusya, AB ve ABD’de tercihli ve imtiyazlı statüsünden istifade edebileceklerine dikkat çekti.
Türkiye’nin de desteklediği Sırbis-tan’ın AB üyelik süreci için resmi adaylık başvurusuna yönelik tüm kıstasları yerine getirdiğini belirten Petroviç, yakın zamanda bu statünün kendilerine verilmesini beklediklerini söyledi. Sırbistan’daki tüm siyasi partilerin bu sürece destek verdiğine ve seçmenlerin çoğu tarafından olumlu görüldüğüne işaret eden Petroviç, Sırbistan’ın diğer AB aday ülkeleri gibi eşit muamele beklediğine de vurgu yaptı. “Eğer adil davranılmazsa AB’ye yönelik şüpheler doğal olarak artacaktır.” dedi.
Aralarında anlaşmazlık bulunan Kosova konusunda Türkiye arabuluculuk oynayabilir mi sorusuna ise Petroviç, Türkiye’nin Kosova’nın bağımsızlığını ilk tanıyan ülkeler arasında olduğunu hatırlatarak, şöyle dedi: “Sırbistan’ın güney eyaleti olan Kosova’nın sözde bağımsızlığının tanınması politikası bizim görüşümüze göre bölgedeki barış ve istikrara katkıda bulunmuyor. Aksine zaten karmaşık durumu daha da kötüleştiriyor. Türkiye’den beklentimizi Priştina’nın son dönemde gümrük kapıları konusunda yaptığı gibi tek taraflı yapılan eylemlerine destek vermemesi. Ancak bu bağlamda Belgrat ve Priştina arasında devam eden diyalog sürecine Ankara’nın verdiği desteği memnuniyetle karşılıyoruz.”
Kosova-Sırbistan sınırında gerginlik
Kosova’nın Sırbistan sınırındaki tartışmalı Yarinye sınır kapısının denetimini Priştine yönetimine bırakmak istemeyen Sırp azınlıkla NATO’ya bağlı barış gücü askerleri (KFOR) arasında çatışma çıktı. KFOR Sözcüsü Kai Gudenoga, sınır kapısı yakınında meydana gelen olaylarda Sırp göstericilerin attıkları el yapımı bombanın patlaması sonucu birisi ağır 4 askerin yaralandığını bildirdi. 25 Temmuz’da Kosova yönetimi, ülkenin kuzeyindeki iki sınır kapısına özel polis gücü göndermiş ve kontrolü devralmıştı. Bunun üzerine bölgede yaşayan Sırplar, yolları kapatmış ve gösteriler düzenlemişti.
